Strona:Józef Milewski - O kredycie rolniczym.pdf/26

fanym; to téż jest powodem, że kredyt okazuje się znacznie skuteczniejszą dźwignią dla kupiectwa i przemysłu, niż dla rolnictwa. Pierwsi bowiém nabywają za pożyczony kapitał wytwór jaki, ale tylko w celu pozbycia po dostawieniu w miejsce zbytu, lub po przerobieniu; w najgorszym przeto razie mogą oni mało zarobić, ale dostawiony na miejsce wytwór, tak samo jak przerobiony, zawsze będzie więcéj wart niż surowiec, po każdorazowym obrocie są więc oni w posiadaniu całego pożyczonego kapitału i mogą go oddać. Przeciwnie rólnik — pomijając nie liczne tylko wyjątki jako to przy kupnie ziarna na siew, bydła na opas — nawet w razie najproduktywniejszego zużycia kredytu n. p. drenowania, kupienia jakiéj niezbędnéj maszyny, nie odbiera naraz z powrotem całego kapitału, lecz tylko jego odsetki i jaką małą kwotę amortyzacyjną, on nigdy przeto nie jest w stanie od razu cały spłacić dług.
 O różnicy téj, o zupełnie odmiennym charakterze produkcyi rolniczéj z jednéj, a kupieckiéj i przemysłowéj z drugiéj strony, trzeba zawsze pamiętać. Kupcy i przemysłowcy mogą użyć z korzyścią krótkoterminowy, nie amortyzujący się, wypowiedzialny kredyt, bo oni mogą każdego dnia postawić na targ zakupione na kredyt towary, a sprzedanie towaru nie jest ruiną, lecz właśnie celem ich pracy; rolnik natomiast umieszcza tak kapitał, że często nie może go zupełnie naraz napowrót wydobyć, n. p. przy drenowaniu, w innych razach, jak przy kupnie maszyn, jest sprzedaż świeżo zakupionego przedmiotu spowodowana chęcią pokrycia długu wręcz przeciwną celowi, staje się ruiną, to téż dla rolnika kredyt krótki, mianowicie kredyt wekslowy, jaki dziś dominuje w dziedzinie osobistego kredytu, jest absolutnie bez wartości, a użyty tylko złe wywołuje następstwa.
 Jeżeli bowiem kredyt ma istotnie pomódz rolnikowi, to musi on być długotrwałym, niewypowiedzialnym, amortyzującym się, tanim, odpowiednim do własnych jego zasobów. Musi być długotrwałym, bo tylko powoli przynosi zyski zużyty w gospodarstwie kapitał;