jedną datę warto pamiętać: w r. 1584 umiera Jan Kochanowski, a jego puścizna rękopiśmienna, nawet ta jej część, którą poeta ze względów moralnych lub innych krył przed oczyma najbliższych, staje się dostępna oczom ludzi ciekawych. W tym to czasie (1585) napisał Klonowic Żale nagrobne na śmierć Jana Kochanowskiego, gdzie jakoby stwierdził, że mu o tej pośmiertnej puściźnie coś niecoś wiadomo:
Komu tedy odkazujesz odumarłe sprzęty,
Lutnią i treść niebotyczną, o poeta święty?
Oczywiście słowa te mają raczej znaczenie przenośne[1], ale odczuwa się w nich ogromny pietyzm dla twórczego dorobku i dziedzictwa, Jana z Czarnolasu. Acernus, ówczesny civis Lublinensis, a w 1584 roku ławnik owego miasta, w którem Kochanowski życie zakończył, mógł po śmierci wystawionego przez siebie poety mieć łatwy dostęp — pośredni lub bezpośredni — do jego papierów pośmiertnych. Odpisy — choćby ich nawet wpierw nie było — teraz niewątpliwie kursować poczęły pomiędzy czytającą publicznością, zwłaszcza w Sandomierszczyźnie i Lubelszczyźnie[2]. Choć więc nie mam powodu wątpić w trafność hypotezy, ustalającej r. 1587 jako czas wydania VD (utwór ten, jak wiadomo, ukazał się bez daty), jednakże sądzę, że w latach 1584—1587 (jeżeli nie wcześniej) Klonowicz miał
- ↑ Jak u Słowackiego:
Nie zostawiłem tutaj żadnego dziedzica
ani dla lutni mojej ani dla imienia... - ↑ Dobrzycki potwierdza to: „Faktem jest, że utwory Kochanowskiego kursowały w odpisach. W szczególności zaś świadczy o tem Klonowicz w wierszu dedykacyjnym Pawłowi i Piotrowi Czernym z Witowic przy Żalach nagrobnych na Jana Kochanowskiego. Z wiersza widać, że i sam Klonowicz takie odpisy miewał w ręce. Jednakże ze słów jego wyczytać można pewne ograniczenie: mówi on przedewszystkiem o Psalmach. Wynika z tego, że mógł mieć w ręce odpis CM, ale możliwości nie można utożsamiać z pewnością“.
skiego. T. I, Lwów 1882) podaje CM pod r. 1584 — ale to widoczna pomyłka. — Dobrzycki pisze o chronologji i pierwodruku CM co następuje: „Brak wiadomości o CM przed r. 1590, jako o dziele Kochanowskiego, pewna wątpliwość co do ścisłości Januszewskiego jako wydawcy, mogłyby przemawiać tylko za nieautorstwem Kochanowskiego, nie zaś za autorstwem Klonowicza. Zresztą brak wzmianek o CM — to los ten dzielą z niem i inne utwory, wydane we Fragmentach. Innemi słowy, argument [Erzepkiego] operuje możliwością, nie pewnikiem“.
