Strona:Józef Birkenmajer - Dyskusja o Bogurodzicy.djvu/8

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

reform, jakim podlegli w wieku XVI i XVIII, zachowali po dziś dzień odmawianie swego starego, sięgającego X wieku, tekstu greckiego „Zdrowaś“, które brzmi (z małą nie istotną przestawką wersetu) dosłownie tak samo, jak pierwsza zwrotka naszej „Bogurodzicy“. Powtóre, jak dziś jednozgodnie stwierdzają wszyscy poważni badacze średniowiecza, klasztory greckie w Italii były (obok Irlandii) głównym źródłem, z jakiego czerpała średniowieczna kultura, nie tylko więc malarstwo, ale przede wszystkim muzyka i poezja; szkoła św. Nilusa i towarzyszy, chlubnie zamykająca hymnografię grecką i stanowiącą jedyny ośrodek tejże w XI w., była jednocześnie przez cały ów wiek wzorem i podnietą hymnografii łacińskiej — i wtedy to jedynie hymnografia łacińska[1] zawierała niekiedy motywy treściowo podobne nieco do naszej „Bogurodzicy“, choć podobnych motywów formalnych, rytmicznych, wersyfikacyjnych, nie wykazuje ani razu... gdy natomiast w greckiej ich sporo.
Ani jednego zaś motywu, czyto treściowego czy rytmicznego, pokrewnego „Bogurodzicy“, nie spotykamy w całej poezji franciszkańskiej; co więcej, trudno o większe przeciwieństwo nastrojów, jak między poezją franciszkańską XIII i XIV w., a „Bogurodzicą“. Tym samym z góry odpaść musi powtarzane przez prof. Brücknera twierdzenie, jakoby autorem naszej pieśni był jakiś franciszkanin, Boguchwał czy inny.

Przyznać muszę, że w ostatniej swej enuncjacji prof. Brückner przemawia tonem o wiele spokojniejszym, niż dotychczas, o wiele, wiele rzadziej uciekając się już do częstej swej metody: homeryckiego lżenia przeciwnika stekiem „mocnych“ wyrazów, z czego szeroko zasłynął nie tylko u nas, ale i między obcymi: nadmienię, że metodą tą posługiwał się ostatnimi czasy aż nazbyt często (nie tylko w stosunku do mnie, ale i do prof. Taszyckiego, Słońskiego, Juliana Krzyżanowskiego, Ni-

  1. Por. pracę „Bogurodzica wobec hymnografii łacińskiej“. „Przegląd Kat.“ 1935 i odbitka.
6