Strona:Ignacy Radliński - Apokryfy judaistyczno-chrześcijańskie.djvu/94

Bóg jej wieścić rozkazał, co było objawione Noemu i ludziom przedpotopowym.
 Tak zwane w historji powszechnej czasy rzymskie, wskutek połączenia całego ówczesnego świata dziejowego pod jedno panowanie i w taki sposób zlanie tylu państw i państewek w jedną monarchję uniwersalną, prowadziły również do powstania nowej religji, która, jak ta monarchja, mogła być tylko uniwersalną, naturalnie w tak rozległym tylko pojęciu owego universum, jakie znajomość owoczesna geografji wytwarzała.
 Każdy z istniejących ówczesnych ludów i narodów posiadał swego boga narodowego (rzecz mniejsza, czy to był jeden tylko, czy ich było kilku, ale podległych zawsze jednemu). Bóg ten nim się opiekował, potęgą swą i siłą go utrzymywał. Zwycięstwo Rzymian wykazało każdemu takiemu narodowi bezsilność owego boga. Wiara więc w jego wszechmocność, a nawet istnienie, była podkopana. Rzymianie nie zmuszali podbitych przez siebie ludów do przyjęcia ich Jowisza za boga.Ale sama przez się moc Jowisza i jego otoczenia uderzała wyobraźnię ludów, gromionych przez naród tego Jowisza. Zawód na własnych bogach, żal do nich, upokorzenie przez nich, wstyd za ich bezsilność i milczenie oczyszczały w umyśle tych ludów grunt dla przyjęcia nowych bogów. Oczyszczenie gruntu, pustka po dawnych wierzeniach wyrodziła pożądanie, konieczność nawet, nowych. Zwrócić się do Jowisza, uznać go za swego boga — zarówno nienawiść tłumiona Rzymian, jak i własny honor, pozostały szacunek dla siebie, pamięć swej przeszłości, poczucie krzywdy sobie zadanej i swej odrębności — jakoś nie dozwalały. I oto wtedy, w takim nastroju psychicznym, który czegoś nowego pożądał i oczekiwać usposabiał, w takiem położeniu politycznem, które wymagało oparcia się na czemś innem, niż na zawodzących bogach narodowych, w walce z Rzymianami, ludy, stanowiące ówczesną ludzkość, poczęły z »Ksiąg Sybilskich« dowiadywać się, że istnieje dotychczas im nieznany, nowy, wielki Bóg, Jehowa, Bóg narodu żydowskiego. I chociaż położenie polityczne Żydów nie było różne od położenia wszystkich podległych Rzymianom narodów, jednakże po-