Strona:Gaston Tissandier Męczennicy w imię nauki.djvu/67

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

wylądowanie trudnem i niebezpiecznem. Endeavour, okręt kapitana Cook’a, w nocy z dziesiątego na jedenastego czerwca osiadł na rafie podwodnej, i potrzeba było dwudziestoczterogodzinnych, prawie nadludzkich wysiłków, aby go wyswobodzić.
Nazwisko James’a Cook’a powinno być wypisane obok imion najsłynniejszych bohaterów, jacy zwiedzali kulę ziemską. »Jest on, jak się wyraził pewien admirał francuski, jednym z najznakomitszych ludzi z tej rasy poszukiwaczy zjawisk geograficznych, których tylu wydała Anglia«. Życie tego żeglarza przedstawia jeden z najpiękniejszych przykładów niezłomnej woli i energii w zdobywaniu zamierzonych rezultatów. Z tego też względu poświęcimy mu kilka kartek. Urodzony w 1728 roku w Morton, w Anglii, dostąpił wysokich stopni w swym zawodzie własną jedynie zasługą. Był dziewiątem dzieckiem stróża folwarcznego; oddany do handlarza norymberszczyzny, pełnił w jego sklepie obowiązki posługacza, a następnie wstąpił do służby okrętowej, jako prosty majtek. Nie mając żadnego nauczyciela, poznał rysunek i nabył wiele wiadomości z matematyki i astronomii, potrzebnych w sztuce żeglarskiej. Skromny ten pracownik po trzykroć opłynął dokoła kulę ziemską z polecenia rządu angielskiego i za każdym razem zebrał bogate żniwo nowych faktów. W pierwszej podróży, przedsięwziętej w 1768 roku, zbadał pobrzeża Nowej Zelandyi; towarzyszyli mu w tej wyprawie uczeni Banks i Solander w celu obserwowania na Taiti przejścia Wenery przez tarczę słoneczną.
Cook powrócił do Europy przez Indye Wschodnie; podczas przepływu na południe Australii Endeavour omal nie został rozbity o skały. Po ocaleniu statku słynny żeglarz angielski w imieniu króla Jerzego III objął w posiadanie całe pobrzeże, przez siebie odkryte, i nazwał je nową Walią[1].

Podczas drugiej wyprawy, trwającej przeszło trzy lata,

  1. Dzisiejsza Nowa Południowa Walia.