Strona:Fiodor Dostojewski - Cudza żona i mąż pod łóżkiem.pdf/84

oddawać w dzierżawę. Gdy już cała ziemia rosyjska będzie w rękach koncesjonowanych towarzystw zagranicznych, wtedy można wyznaczyć dowolne czynsze za wydzierżawienie. W konsekwencji mużyk będzie pracował w trójnasób, już choćby tylko dla chleba powszedniego, i można go będzie w każdej chwili wypędzić! To znaczy, będzie on to czuł,. stanie się pokorniejszym, uległym i w trójnasób będzie pracował. A teraz, w obecnych stosunkach, w gminach ludowych, co mu tam! Wie, że mimo wszystko z głodu nie umrze, więc się leniwi i zapija. A tak, to i monetę zyskamy i kapitały się rozrosną i burżuazja powstanie. Oto i angielska polityczno-literacka gazeta. „Times“, omawiając nasze finanse, skonstatowała onegdaj, że finanse nasze właśnie dlatego nie wzrastają, bo brak nam stanu średniego, wielkich trzosów, a proletarjat nie chce pracować...“ Tak trafnie mówił Ignatij Prokoficz. Znakomity teoretyk. Mówił, że‘przedłoży władzom swój projekt reform, a następnie ogłosi go w „Izwiestjach“. To nie są żadne poezje a la Iwan Maciejowicz.
 — A cóż z Iwanem Maciejowiczem? — (powróciłem do mego przyjaciela).
 — Właśnie do tego zmierzam, — odparł. — Przecie my sami staramy się obecnie o pozyskanie kapitałów — zagranicznych dla naszej ojczyzny, a oto niech pan sam rozważy: wszak sam tylko kapitał przyjezdnego właściciela krokodyla podwoi się przez Iwana Maciejowicza, a my zamiast otoczyć swą protekcją obcego przybysza, zagranicznego kapitalistę, przeciwnie — staramy się jego kapitałowi zakładowemu rozpruć brzuch. A czy tak być powinno? Mojem zdaniem, Iwan Maciejowicz, jeśliby był prawdziwym synem swej ojczyzny, to powinien się cieszyć i szczycić tem, że podwoił sobą wartość zagranicznego krokodyla, podwoił, a może nawet i potroił. Pożyteczna to rzecz dla przyciągnięcia zagranicznego kapitału.