różdżkę[1], lub co prawdopodobniejsze jakiś przedmiot użytkowy albo drobną kwotę monety, jak u innych ludów zachodnich, wyobrażającą dawną cenę kupna[2]. Wedle naszych ksiąg sądowych wiejskich od średnich wieków począwszy aż głęboko w czasy nowożytne, utrzymywał się u ludu i w miastach zwyczaj prawny zawierania różnych czynności prawnych, zwłaszcza zdawania majętności przy kupnie przez wręczenie zielonej gałęzi, gdy drugi kontrahent utwierdził, czyli jak się wtedy wyrażano obłożył umowę przez złożenie urzędowi grosza. Jak się to odbywało opowiada jedna zapiska z wsi Ptaszkowej w okolicy Grybowa z r. 1576. Trzej bracia Adam, Piotr i Jan sprzedali rolę swoją bratu Wojciechowi i wówczas najstarszy Adam podał różdżkę zieloną Piotrowi, Piotr najmłodszemu Janowi, Jan zaś złożył ją w ręce sołtysa wsi, jako osoby urzędowej, a ten dopiero oddał ją Wojciechowi[3]. Zwyczaj ów odpowiada zwyczajom niemieckim i mógł do nas dostać się za pośrednictwem prawa niemieckiego, na którem
- ↑ W zwyczajach ludowych tu i ówdzie spotyka się dwie rózgi, Żmigrodzki l. c. str. 88.
- ↑ Świadczy o tem zwykły u naszego ludu obyczaj kupowania rózgi, płacenia za rózgę, zestawia je Matusiak, Wiano i posag, odb. z Ziemi, Warszawa 1912 str. 22 i nast. U Franków był taką zwykłą kwotą symboliczną solidus et denarius, we Francyi 13 denarów lub w ogóle sztuk monety, por. Viollet, Histoire du droit civil français 3 w. Paris 1905 str. 458 przyp. 2. Kościół później sam wybijał takie sztuki monety, które każdy narzeczony wręczał narzeczonej, n. p. kościół w Tours, gdzie po jednej stronie było wybite Tournois Denier, a po drugiej: Pour epouser. Wizerunek podaje Friedberg, d. Recht der Eheschliessing str. 96. W Czechach jeszcze w XV wieku spotykamy taką symboliczną zapłatę w kwocie 3 lub 6 groszy. Soudni akta konsistoře pražské ed. Tadra C. VII, Historický archiv. T. XXI Praga 1901, nr. 18 i 19. O tych zwyczajach zob. także Chénon, Recherches historiques sur quelques rites nuptiaux, Nouvelle revue historique de droit français et étranger T. 36 1912 str. 623 i nast.
- ↑ Ulanowski, Księgi sądowe wiejskie I. nr. 4078.
