Strona:Dzieje Galicyi (IA dziejegalicyi00bart).pdf/29

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

je na ludność rozłożyć. Pozatem zajmowały się Stany sprawami poboru rekruta, nadawaniem indygenatów, zawiadywały funduszem stanowym. Wolno im było wprawdzie występować z pokornemi prośbami i wnioskami do tronu, ale nad wnioskami tymi nie obradowano, lecz je przesyłano do gubernium i kancelaryi nadwornej. Dowcipnie też później wyrażono się o galicyjskich sejmach postulatowych, że »prosiły o to, czego nigdy nie otrzymywały, a dziękowały za to, o co nie prosiły«. Stanom przewodniczył gubernator, mający prawo je rozwiązywać. Organem ich wykonawczym było kolegium (wydział) składające się z trzech panów (magnatów) i trzech »rycerzy« pod przewodnictwem gubernatora. Na sejmach — pisał w r. 1786 kasztelan bełzki Ewaryst Kuropatnicki — »nic nie mówią, ale w cichem milczeniu, po podaniu kandydatów elekcya reprezentantów (kolegium) następuje, poczem zalecanie przez szefa i prezydenta Stanów do indygenatów, które tamże z reprezentantami podpisuje i na tem się sejm jednodniowy zawsze kończy«[1]. O sejmach stanowych austryackich pisze prof. Balzer: »Był to szczątkowy zabytek średniowiecznych urządzeń państwa stanowego, bez istotnego wpływu na rozwój życia publicznego, bez powagi i znaczenia nie tylko wobec rządu, ale i w społeczeństwie samem, jako martwy kształt rzeczy niegdyś żywotnej, z której uleciał duch, dawniej ją ożywiający«[2].

Troska o zaludnienie Galicyi, a zarazem jej germanizacyę, skłoniła Józefa II. do otoczenia jeszcze większą opieką przybywających z Niemiec protestanckich rzemieślników i rolników. Wolno im było osiadać gdzie się im podobało, wyznawać swą religię, nabywać prawa miejskie. Na mocy rozporządzenia z 1782 rzemieślnicy protestanccy, osiadający w miasteczkach lub dobrach rządowych, otrzymywali bezpłatnie drzewo na budowlę, wapno i cegłę po cenie kosztu ze spłatą w ciągu lat sześciu, zagrodę 1600 sążni kwadratowych z uwolnieniem przez la sześć od podatku i zapomogę jednorazową w kwocie 50 złr. Rolnicy protestanccy osiadający w jednem miejscu w liczbie 40—50 rodzin, dostawali bezpłatnie dom, budynki gospodarskie, bydło, narzędzia rolnicze, oraz odpowiednią

  1. Geografia albo dokładne opisanie królestw Galicyi i Lodomeryi.
  2. O. Balzer. Historya ustroju Austyi.