Strona:Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare T. 10.djvu/107

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

„Mówią, że w mieście tem oszustów nie brak;
Jest tu dostatkiem ćwiczonych kuglarzy,
I czarowników, durzących zaklęciem,
Czarownic, zdolnych z duszą ciało zabić,
Poprzebieranych rzezimieszków bandy
W głównej kwaterze sąsiednich opryszków i t. d.

Zdaje się być jakby parafrazą z tłómaczenia Warner’a:
„Epidamnum... is a place as full of Ribaulds, Parasites, Drunkards, Catchpoles, Conicatchers and Sycophantes, as it can hold“.
Malone wspomina, że wedle Historical account of the english stage, grano w wigilię Nowego Roku 1576—77, w Hampton-Court przed królową Elżbietą, „Historie of Errors“, a grali ją chłopcy z chóru od św. Pawła. Szekspir miał naówczas lat trzynaście. Powtarzano ją w latach 1582, 1583. Singer przypuszcza, wnosząc z charakteru sztuki przerobionej przez Szekspira, że pomiędzy nim a Plautem mogło stać jakieś zaginione przerobienie włoskie, które czuć poniekąd w figurach złotnika i kupca. Steevens ma tę komedyę za jedną z najwcześniejszych przeróbek Szekspira, inni krytycy godzą się też na to.
Podwojenie i splątanie omyłek przez wprowadzenie dwóch Dromionów, mogło być bardzo wziętem z Amfitryona Plauta. Bądźcobądź, powiada Schlegel, przypuściwszy dwóch tak podobnych braci, można już i dwu drugich przyjąć za możliwych. W naturze trafiają się podobieństwa takie bardzo często. Krytyka te pierwsze dane zmuszoną jest przyjąć za dobre... Od komedyi Plauta, Szekspira komedya różni się wielce, może aż do zbytku misterną plątaniną, a zarazem przerobieniem zupełnem charakterów. Nieznośna żona, której się w końcu Menechm sprzedażą pozbywa, tu jest tylko zazdrośną i namiętnie przywiązaną. Kortezanka zaledwie się ukazuje. Interes dramatu zwiększa się skazaniem na śmierć jednego z Antyfolusów. — Do poplątania sytuacyi nadzwyczaj się przyczyniają dwaj Dromionowie. Dodaną jest Lucyana, do pary dla drugiego Antyfolusa. Nie można wymagać od podobnej komedyi plątanin i przypadków, aby nam dała charaktery wybitne, nie jest to jej zadaniem, nie ma czasu ani sposobności do ich rozwinięcia. Niezaprzeczenie uwaga Singera o typach komedyi włoskiej,