Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 6 Pisma krasomówcze.djvu/53

Wystąpił problem z korektą tej strony.

nie udało tak powiedzieć, jak sobie życzyli; słusznie tedy zaczynając każdą mowę lękają się, żeby, co niekiedy zdarzyć się może, teraz się nie zdarzyło. Druga przyczyna, na którą często narzekam, jest ta: kiedy w innych kunsztach znakomici i doświadczeni ludzie nie tak się dobrze jak zazwyczaj popisali, mówią o nich, że albo nie chcieli, albo mając przeszkodę w stanie zdrowia, nie mogli pokazać co umieją. I tak powiadają: Roscyusz nie chciał dziś grać dobrze, albo miał niestrawność żołądka^[1].
Ale jeżeli jakie uchybienie w mowcy postrzegą, zaraz to uchybienie nieudolności przypisują, a nieudolność nie ma wymówki; bo nikt nie myśli żeby kto był nieudolnym, dla tego że popsuł sobie żołądek, lub że woli ukazać się nieudolnym. I dla tegoć to surowszemu ulegamy sądowi. Ilekroć mówimy, tylekroć nas sądzą. Kiedy aktor zrobił fałszywy gest, nie mają go zaraz za nieumiejącego sztuki gestów; niechże mowca zasłuży na jaką naganę, zarzut nieudolności zawsze, albo przynajmniej długo ciężyć na nim będzie.

XXVIII. Co zaś powiedziałeś, że jeżeli mowca nie odebrał wielu darów od przyrodzenia, nauczyciel nie wiele mu dopomoże, w tem zupełnie się z tobą zgadzam, i dla tego zawsze bardzo chwaliłem owego znakomitego nauczyciela, Apolloniusza z Alabandy, który lubo za zapłatę uczył, nie pozwalał jednak 29

↑ Roscyusz był nie tylko doskonałym aktorem, ale i tak zacnym człowiekiem, że lubo Rzymianie mieli w pogardzie ludzi jego powołania, żył w przyjaźni z najdostojniejszymi swego czasu mężami, a mianowicie z Cyceronem, który o nim powiedział w mowie za Kwincyuszem, 25: „Będąc takim artystą, iż sam jeden tylko zdaje się na to zasługiwać, aby był na scenie widzianym, jest zarazem takim obywatelem, iż nikt nad niego nie zdaje się być godniejszym nigdy się na niej nie pokazywać.“ Pliniusz, VII, 39, powiada, że Roscyusz zarabiał na rok 500,000 sestercyów, przeszło 166,000 złotych. Makrobiusz, Saturn, III, 14, daleko większy daje mu dochód, bo na dzień 1,000 denarów czyli 1333 złotych. Roscyusz był starszym od Cycerona przynajmniej o lat dwadzieścia, a zatem w roku tej rozmowy miał lat około czterdziestu, to jest był w samej pełni i dojrzałości wieku. Umarł roku 60 przed Chr., to jest w lat trzydzieści po tej rozmowie.

[1] Roscyusz był nie tylko doskonałym aktorem, ale i tak zacnym człowiekiem, że lubo Rzymianie mieli w pogardzie ludzi jego powołania, żył w przyjaźni z najdostojniejszymi swego czasu mężami, a mianowicie z Cyceronem, który o nim powiedział w mowie za Kwincyuszem, 25: „Będąc takim artystą, iż sam jeden tylko zdaje się na to zasługiwać, aby był na scenie widzianym, jest zarazem takim obywatelem, iż nikt nad niego nie zdaje się być godniejszym nigdy się na niej nie pokazywać.“ Pliniusz, VII, 39, powiada, że Roscyusz zarabiał na rok 500,000 sestercyów, przeszło 166,000 złotych. Makrobiusz, Saturn, III, 14, daleko większy daje mu dochód, bo na dzień 1,000 denarów czyli 1333 złotych. Roscyusz był starszym od Cycerona przynajmniej o lat dwadzieścia, a zatem w roku tej rozmowy miał lat około czterdziestu, to jest był w samej pełni i dojrzałości wieku. Umarł roku 60 przed Chr., to jest w lat trzydzieści po tej rozmowie.

[1]