kiedy uszczypliwy pocisk pierwej wypaść i utkwić powinien, niżeli się spodziewano, że mógł przyjść na myśl.
Jak mogła na przykład sztuka dopomódz memu bratu, który zapytany od Filippa, „dla czego szczekał?“ „dla tego, odpowiedział, że złodzieja zobaczył[1].“ Jak Krassowi w całej mowie mianej w sadzie stu mężów przeciw Scewoli[2], albo w mowie za Kn. Płankiem przeciw oskarżycielowi Brutusowi[3]? Bo ten talent, co mi go, Antoniuszu, przypisujesz, trzeba zdaniem wszystkich Krassowi przyznać. Oprócz niego zaledwie kto znajdzie się celujący w obu rodzajach żartów, w rozsianych po całej mowie, i w uszczyliwych przycinkach.
Pełno było wesołych żartów od początku do końca w obronie Kuriusza przeciw Scewoli, ale nie było w niej ugryzków. Ochraniał on godność swego przeciwnika, i przez to samo swoję zachował, co bardzo trudno szydercom i drwinkarzom, którzy nie mają względu na czas i osoby, i nie umieją zatrzymać co im tylko na myśl przyjdzie. I dla tegoć niektórzy żartownisie dość dowcipnie stosując do siebie wykładają, co podług nich Enniusz powiedział: „Mędrzec prędzej by zgasił w gębie rozżarzone węgle, niżeli dobre słowa zatrzymał[4].“
Przez dobre słowa rozumieją dowcipne żarty, i takie w rzeczy samej mają teraz znaczenie.
LV. Ale jak mówiąc przeciw Scewoli powstrzymał się Krassus od uszczypliwych żartów, i w całej mowie innym ro-
- ↑ L. Marcyusz Filippus, konsul 91 roku, na którego w kilka dni po tej rozmowie Krassus tak gwałtownie powstał, że w siedem dni potem zszedł z tego świata. Obaez xięgę trzecią, I. Wspomina o nim Cycero w dziele Brutus, 47, i jako mowcę mieści go po Antoniuszu i Krassie, ale daleko niżej. Zdaje się że w sprzeczce byt bardzo uszczypliwy i obelżywy. In altercando cum aliquo aculeo et maledicto facetus. Filippus chciał zażartować z nazwiska Katula, bo catulus znaczy szczeniak. Odpowiedź Katula jest dowcipniejsza.
- ↑ W sprawie o dziedzictwo Maniusza Kuriusza. Obacz rozdział 39, 57 pierwszej xiągi.
- ↑ Ten M. Brutus był z rzemiosła złośliwym, niegodziwym oskarżycielem. Obacz o nim Cic. Brutus, 31.
- ↑ W przytoczonym z Enniusza przykładzie bona dicta znaczą mądre, nauczające słowa, a żartownisie przekręcili je na dowcipne koncepta.
