swej mowy przeciw swemu kolledze[1] powiedział: „że we wszystkiem co jest darem przyrodzenia lub fortuny spokojnie znieść może, jeśli go kto przewyższy; ale w tem się przewyższyć nie pozwoli, co ludzie sami nabyć mogą.“
Chceli kto kogo pochwalić, niech pamięta, że mu wspomnieć trzeba o darach fortuny, jakiemi są: urodzenie, majątek, krewni, przyjaciele, wziętość, zdrowie, piękność, siła, zdolności umysłowe, i inne zewnętrzne przymioty. Miałli kto te dary, trzeba okazać, że ich dobrze użył; nie miałli, że umiał mądrze bez nich się obchodzić; straciłli, że stratę ich zniósł spokojnie. Wspomni potem, jak człowiek chwalony mądrze, szczodrobliwie, mężnie, sprawiedliwie, wspaniałomyślnie, świętobliwie, wdzięcznie, po ludzku postępował, jak nakoniec działał i cierpiał z niejaką cnotą. Te i tym podobne względy łatwo każdy znajdzie, kto kogo pochwalić zechce, a kto kogo zechce zganić, na wspak wszystko obróci.
Dla czegóż tedy wahasz się, zapytał Katulus, trzeci ten rodzaj utworzyć, kiedy jest w istocie rzeczy? Jeżeli jest łatwiejszy, nic idzie zatem, żeby go należało z liczby innych wyłączać. — Ponieważ nie chcę, odpowiedział Antoniusz, o wszystkich drobnostkach zdarzyć się mowcy mogących tak traktować, jak gdyby bez osobnych na to prawideł mówić o nich nie można było.
Trzeba także często składać świadectwo, a czasem nawet z wielką dokładnością, jak mi się zdarzyło, kiedym świadczył przeciw Sextowi Tytiuszowi[2], buntowniczemu i burzliwemu obywatelowi. Opowiedziałem w tem świadectwie wszystkie moje w konsulacie obmysły i sposoby, jakiemi dla dobra Rzeczypospolitej opierałem się temu trybunowi ludu, równie jak to wszystko, w czem on, jak rozumiałem, przeciw Rzeczypospolitej wykroczył. To świadectwo długo mnie w sądzie zatrzymało, gdzie wiele słuchać, na wiele zapytań odpowiadać musiałem. Czy dla tego potrzeba traktując o wymowie podawać jakby do sztuki należące prawidła na składanie świadectw? — Pewnie nie potrzeba, odpowiedział Katulus.
