Strona:Dzieła M. T. Cycerona tłum. Rykaczewski t. 2 Mowy.djvu/341

WSTĘP DO MOWY

ZA POETĄ AULEM LICYNIUSZEM ARCHIASEM.

 A. Licyniusz Archias, rodom z Antiochii, Grecki poeta, przeniósł się w młodlych latach do Italii, gdzie mu miasta Greckie, Tarent, Regium, Neapol, prawo swego obywatelstwa nadały. Nie mając jeszcze lat siedmnaście, przybył do Rzymu za czwartego konsulatu Mai insza, 402 roku przed Chr., gdzie znalazł wstęp do domu kilku możnych panów, Lukulla, Katula, Metella Numidyka i syna jego Piusa, Oktawiusza, Druza, Hortensiusza i Krassa, ponieważ już w tenczas weszło u nich w zwyczaj mieć za domowników uczonych Greków. Udzielał Cyceronowi rad naukowych, ale podobno nie był jego nauczycielem. Lukullus wziął go z sobą do Sycylii, zkąd powracając zapisał go w xięgę obywatelską miasta Heraklei w niższej Italii z Rzymem sprzymierzonego, przez co na mocy prawa trybunów, Maucyusza Sylwana i Papiriusza Karbona, postanowionego 89 roku, pozyskał prawo obywatelstwa Rzymskiego. Archias przybrał wtenczas imię Licyniusza na cześć swego orędownika, L. Licyniusza Lukulli.
 W rok po konsulacie Cycerona, to jest roku 02, zapozwał Archiasa niejaki Gracyusz o nieprawne przywłaszczenie tytułu obywatela Rzymskiego, na mocy zapewne prawa Papiuszowego z 05 roku, które nie pozwalało cudzoziemcom udającym się za obywateli Rzymskich pobytu w Rzymie, a sprzymierzeńców imienia Łacińskiego do ich miast ojczystych odsyłało. Archias znalazł się w tym większym kłopocie, że xięgi obywatelskie miasta Heraklei, w których był zapisany, w czasie wojny socyalnej wraz z calem archiwum zgorzały.
 Uronił Archiasa Cycero w sądzie, któremu przewodniczył brat jego Kwintus, który był tego roku pretorem. W braku spalonych xiąg obywatelskich Heraklei, postawi! świadków, Lukulla, i znamienitych obywateli tego miasta. Ale na tem nie przestał. Broniąc poetę i uczonego człowieka, wystąpił z świetną pochwalą nauk, a mianowicie poezji, która podaje walne dzieła sławnych ludzi pamięci potomnych wieków. Zwrócił także na to uwagę sędziów, że Archias opiewał czyny wodzów Rzymskich, Mariusza w wojnie z Cymbrami i Teuto-