Strona:Czary i czarty polskie oraz wypisy czarnoksięskie.pdf/80

przeciw tym śpiewają w kościele hymnę dobrą, nabożną: Cul-or Dei, memento te fontis et lavacri etc.
 Odmieniec jest też drugi rodzaj tych czartów, którzy się odmieniają w rozmaite osoby, tak zwierzęce jako i ptasze. Na tym też jeżdżą baby; gdy się przemieni w wilka, stądże go drudzy zowią wilkołek. Ten wiele przekaża pożytkom ludzkim przez baby, gdy zakręci wiatrem od morza północnym, między dobytkiem prędko się odmieni, będzie ze zdrowego chore, także i świnie, owce. Przeto mówią: wilkołek pokąsał owce, ano je pomorsczyzna pomorzyła. Także przychodzi i na gęsi, kokoszy i na inny dobytek.
 Rozwot jest też jeden rotmistrz czartowski, co nietylko małżeństwa rozwodzi, ale i jednania i sejmy i inne sprawy dobre albo nabożne, strzegąc tego, aby ludzie w zgodzie nigdy nie bywali, jedno zawżdy w kłopocie, będąc w kłopociech, ku desperacyej przychodzili, a z desperacyej w czartowskie sidła.
 Orkius, po grzecku przysięgacz, ten pilnuje przysiąg, aby tak przez nie napądzał ludzi w czartowską matnią, ba każdy, który o grunty ziemne przysięga, iż jest jego, jest krzywoprzysięzcą, bo żadny matki w swej mocy nie ma, jedno matka syny, nie jednego, ale wszytki społu; a tak ziemia nie jest jednego ani dwu, ale spólna wszytkich, a ziemia zasię jest w mocy bożej, bo od niego stworzona; nie ma nikt o nię przysięgać, gdyż nie jego wieczna, jedno trochę do czasu małego.
 Koffel, czart. Też jest rota czartowska wielka z hordy Bachusowej, nad którą rotmistrzem Koffel. Ten sprawuje pijanice wszytki i przywodzi je ku wszemu złemu, tak aby każdy swe kotki okazał, podpiwszy sobie, podusczając, aby był inszy po ranu, a inszy pod wieczór. Upiwszy się, woła drugich czartów do siebie, które zowią: Hajdaż, Hała, Helu, Polelu; a jeśli się powadzi, chocia go ubiją, rzecze, iż on wygrał i niewinien. Czart, osiadszy mu serce, podburza go: Mści się, zapisz rany, wygraj prawem i ręką; tobieć krzywda jeszezeć się naśmiewa. Nabij nań rusznicę, czekaj go tu, kiedy pójdzie; jeśli tego nie uczynisz, rzeczeć, iż się go boisz. Nie chroń się go, więcejci się on ciebie boi. A pij dobrze, jadłeś surowy kęs; cić to mrzygłodowie a skąpcy nie piją dobrze; toć nasz doktor: gorzałka po ranu, a piwo pod wieczór. Odmi