ABSTRACT: The tuberous internodes (bulbs) of bulbous oat grass (onion couch, Arrhenatherum elatius subsp. bulbosum) were found at several settlements and cremation graves across Europe. The first Polish finds come from the Roman cemetery site at Paprotki (Paprotki Kolonia site 1, the Great Masurian Lake District, NE Poland). Their presence in archaeological sites has been explained by ritual use, but their economic value as food cannot be excluded.
Key words: tuberous internodes, bulbs, oat grass, onion couch, cremation graves, archaeobotany
Archeobotanika, czyli badanie szczątków roślinnych, które przetrwały w warstwach i obiektach archeologicznych, pozwala m.in. uzyskać wiedzę o roślinach prawdopodobnie używanych w prehistorii i w czasach historycznych. Badania te wymagają zarówno wiedzy botanicznej jak i podstaw wiedzy archeologicznej. W warstwach kulturowych stanowisk archeologicznych, położonych powyżej poziomu wód gruntowych, konserwacja szczątków roślinnych zachodzi przede wszystkich dzięki ich częściowemu zwęgleniu wskutek działania wysokiej temperatury, przy ograniczonym dostępie powietrza (por. m.in. Lityńska-Zając & Wasylikowa 2005).
Podczas badań archeobotanicznych prowadzonych na cmentarzysku ludności kultury bogaczewskiej z okresu wpływów rzymskich w Paprotkach Kolonii (stanowisko 1) w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich (Karczewska 1998; Karczewska & Karczewski 2002; Karczewska et al. 2007) natrafiono m.in. na znaczną liczbę zwęglonych bulwek rajgrasu wyniosłego (Arrhenatherum elatius subsp. bulbosum, Ryc. 1). Występowały one razem ze zwęglonymi ziarnami zbóż (głównie pszenicy Triticum sp., a w mniejszym stopniu jęczmienia zwyczajnego Hordeum vulgare), oraz zwęglonymi diasporami innych roślin, wśród których przeważały ziarniaki traw z grupy prosowatych (głównie włośnica zielona Setaria viridis), a także diaspory komosy prawdopodobnie białej Chenopodium cf. album i czerwca rocznego
