Strona:Bronisław Gustawicz - Kilka wspomnień z Tatr.djvu/4

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

r. 1578, jak każe nam się domyślać dokument Michała króla, poniżéj przytoczony. Kiedy atoli powstała, tego na pewne powiedziéć nie możemy. Założycielami byli prawdopodobnie osadnicy z okolicznych wsi z pod Nowego Targu. W miarę bowiem wzrastania ludności na Podhalu, posuwano się ku Tatrom, wycinano i karczowano lasy i osadzano się na prawach królewskich.
U górali ma krążyć następujące podanie o początkach téj wsi. Przed bardzo dawnemi czasy kiedy jeszcze całe Podhale u podnóża Tatr pokrywały nieprzebyte lasy, przybył w tę stronę człowiek w zamiarze założenia osady. Na próbę czy ziemia będzie zdatną pod uprawę, zakopał kilka ziarnek zboża na polanie Zakopiskiem teraz zwanéj, na pochyłości Gubałówki, powyżéj kościoła. Ziarna zeszły i bujny wydały kłos, co było dobrą wróżbą dla nowéj osady. Ów człowiek osiedlił się tutaj, począł rąbać i karczować lasy, przygotowując tym sposobem ziemię pod uprawę. Od „zakopania“ owych ziarn ma pochodzić nazwa wsi Zakopane.
O ile do dziś dnia wiadomo, piérwszą wzmiankę o Zakopaném napotykamy w roku 1630, mianowicie w dokumencie określającym ograniczenie polany Żywczańskie zwanéj. Przytaczam dla ciekawości czytelników powyższy dokument, w całości odpisany z odpisu urzędowego, dokonanego z oryginału znajdującego się we Lwowie.
„Pracowity Jędrzéj Jarząbek ze wsi Bańska, przyszedłszy do Warszawy do nas Zygmunta trzeciego, króla polskiego, w sobotę przed św. Wojciechem w roku tysiąc sześćsetnym trzydziestym, który upraszał, aby mu na polanę Żywczańskie zwaną ograniczenie czyli cyrkiel wydaliśmy. Na którą prośbę zezwalając, takowy następnie opisać kazaliśmy. A ta polana Żywczańskie zwana leży we wsi Zakopane, w starostwie nowotarskiém, i ma takie ograniczenie. Najprzód na step od Wiérzchu Opalonego; powtóre na step Spadowy przez puste pole; potrzecie na step z pod Sarniéj Skały; po czwarte na step od Dziadów przez puste pole aż na Suchy step; po piąte na jaworze na dół Suchym potoczkiem przez las starościański na troisty potok; poszóste na jedle, na buka i na błocisko na dół potoczkiem aż na lipę przez puste pole, z pustego pola na Biały potok, ta polana ograniczona jest. Który to cyrkiel dla wiadomości i pewności pracowitemu Jędrzejowi ze wsi Bańska wydajemy i podpisem naszym aprobujemy. Dano w Warszawie w sobotę przed św. Wojciechem[1] w roku 1630. Zygmunt mp.[2]“.

O téj saméj polanie jest mowa w dokumencie wydanym w zamku nowotarskim 14 lipca 1682, gdzie mianowicie powiedziano „Maryanna de la Glanse (?) et Aquium (?) Wielopolska, kanclerzyna wielkokoronna, nowotarska, dolińska etc.

  1. 20 kwietnia.
  2. W oryginale czytamy bez zamiast przez, polie zam. pole, na jedlie zam. na jedle.