Strona:Biszen i Menisze.djvu/19

strzegacza tak dalece zbałamucić, aby odrazu nie postrzegł, że treść poematu składa się z rozmaitych i odrębnych części. Części te, z których powstało wielkie ciało Szach-Namy, są naprzód: powieści o królach i bohaterach Iranu z mytyczno-symbolicznym wstępem: podrugie: podania z poźniejszej perskiej historyi od ostatnich następców Daryusza, Histaspa, aż do upadku Sassanidów.
 Aczkolwiek te cykle podań, początkowo zupełnie nieprzystające do siebie, zlały się od niepamiętnych czasów w uściech ludu, nim je Firdusi jeszcze ściślej w poemacie swoim połączył; jednakowoż historyczny rozdział nie zatarł się do tego stopnia, aby wyraźnie nie można oznaczyć gdzie się kończą bohaterskie powieści Iranu. Zupełnie téż przypadają na ustęp poświęcony panowaniu Gusztaspa; a ze śmiercią Rustema przebrzmiewa właściwy ton epiczny, i zrywają się pasma wiążące w pewną jedność różnorodne zdarzenia tych zamierzchłych wieków. Zupełną tedy całość tworzą powieści o królach i bohaterach Iranu, w pierwszej połowie Szach-Namy zawarte. Poprzedza je mytyczny wstęp; obrazy w nim przesuwające się tkwią w najstarożytniejszej religii ludu aryjskiego, i symboliką swoją trafnie przygotowują do wielkiej walki, opiewanej w poemacie. Już bowiem w powieściach o Kajumorze, Huszengu, Tahmurasie i Dżemszydzie widocznie występuje walka światła z ciemnością, a jeszcze wyraźniej pojawia się w powieści o Sohaku przymierzeńcu Achrymana, jak i w jego upadku dokonanym przez boskiego bohatera Feryduna.