Strona:Aleksander Czolowski. Wysoki zamek (1910).djvu/44

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

pod Lwowem, spaliły oba przedmieścia i znikły z widowni pod ogniem dział miejskich i zamkowych[1].
Jeszcze ślady tatarskich pogorzelisk nie miały czasu się zatrzeć, gdy nowa, epokowa, klęska strasznego pożaru spadła na stolicę czerwonoruską. Oto w lecie 1527 r., wśród posuchy, cały Lwów w obrębie murów pali się prawie doszczętnie razem z bramami i basztami. Ze szczytu płonącej bramy krakowskiej żar, wichrem niesiony, przerzucił się na Wysoki Zamek. Drewniane dachy baszt i budynków zanikowych w wielkiem znalazły się niebezpieczeństwie. Główna wieża zamkowa — stanęła w płomieniach. Zdawało się, że wszystko, co drewniane w zamku, razem z miastem legnie w popiele, lecz pożar szczęśliwie ograniczył się na wieży, a natomiast iskry stąd dalej pędzone obróciły w perzynę najbliższą starościńską wioskę, Zniesienie[2].
Wobec kieski, jaką poniosło miasto, szkoda zamku była nieznaną i staraniem starosty lwowskiego, Stanisława z Chodcza, rychło została naprawiona.
Było zwyczajem, że jak wszędzie w Polsce, tak i tu, od czasu do czasu, a zwłaszcza kiedy nowy starosta obejmował urząd, osobne komisye, delegowane przez króla, zjeżdżały na miejsce, badały stan zamku i jego zapasów, spisywały wyniki swych oględzin czyli tak zw. lustracye i sporządzały mniej lub więcej szczegółowe inwentarze.

Z XVI. wieku urywek takiego inwentarza[3] zachował się z początku roku 1537. kiedy urząd starosty obejmował Mikołaj z Fulsztyna Herburt-Odnowski. Spisał go dworzanin królewski, Jan Klajski, któremu burgrabia zamkowy, Andrzej, wykazał stan broni i żywności w zamku. Stan ten w porównaniu z poprzednim, najstarszym inwentarzem z r. 1493 nie uległ zbyt wielkiej zmianie. Było w zamku 7 dział większych (hufnic, śrubnic i taraśnic), a 2 mniejsze, 6 hakownic, (5 kusz dobrych a 55 uszkodzonych, 19 beczułek prochu, 1693 kul ołowianych i żelaznych, 13 oszczepów, 30 hełmów, 27 pancerzy, były przybory do robienia prochu, formy do kul, różne narzędzia gospodarcze itd. Zapas żywności, mniejsze niż w r. 1493, składały się ze znacznej ilości mąki, słoniny, smalcu, serów, krup, ryb suszonych itp. Żywy inwentarz liczył 4 woły i 32 kur. Do obsługi dział miał zamek własnego puszkarza, a był nim niejaki Hanus Schwarz.

  1. Zubrzycki: Kronika, str. 147; Zimorowicz: Pisma, str. 115.
  2. Arch. m. akta radzieckie z r. 1527, str. 736–8.
  3. Arch. b. Komisyi skarbu w Warszawie od. IX. ks. 5.