Strona:Adam Fischer - Gnatki.pdf/6

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
116
Adam Fischer,
Rys. 2. Sanki ze Wsi Nijemci.
(Muzeum Etnograficzne w Zagrzebiu)

Sanki te mają płozy z końskich goleni, nogi z drzewa dębowego, a siedzenie („sjedalo”) z jedliny obustronnie zaokrąglone. Długość wynosi 86 cm, a szerokość 23.5 cm. Znaleziono je na poddaszu we wsi Nijemci (pow. Vinkowci-Vukowar). Nazywają się „škare” lub „splijanke”.
Podobne sanki są znane w Slawonji, gdzie zowią się „skaljke”, a także w Bośni, gdzie bywają nazywane „kaljke”. Muzeum Etnograficzne w Sarajewie posiada cztery okazy bośniackich sanek, oznaczonych jako „kaike s konjskim kostima” z Doliny (Bos. Gradiška).

Rys 3. Kaljke z Liwna.

Do tych bośniackich sanek zaliczają się także sanki z Liwna, zwane „kaljke” (rys. 3), których używają zwłaszcza dzieci do ślizgania się na polu Liwańskiem.[1]

„Kaljke” składają się z siedzenia (a) długiego na 40 cm., a szerokiego na 25—30, do którego przybija się dwa drewienka poprzeczne t. zw. „prikowi” (b), wysokie na 10 cm. Na drewienkach przytwierdza się drewnianemi kołeczkami dwie kości t. zw. „čolani” (c). Do posuwania się po lodzie służą zaś dwa zakrzywione patyki, zakończone ostremi sztyfcikami, a zwane, „arbok” (d). Na sankach siada się z podwiniętemi nogami, a porusza przy pomocy zakrzywionych kijów. Tego środka lokomocji używają

  1. Glasnik Zemaljskog Muzeja u Bosni i Hercegovini. XXIV (1912), s. 286—7.