Strona:Adam Fischer - Ex oriente lux.pdf/9

teoryi. Zasadnicza idea jest prawie zawsze ogólnie ludzka, tak że baśń mogła równie dobrze wszędzie powstać, a nie koniecznie gdzieś w jakiejś wschodniej krainie.
 Teorya Aarne’a nie znalazła u uczonych powszechnego uznania i spotkała się z licznymi, przeważnie uzasadnionymi zarzutami. Tak np Forke w swem studyum p. t. Die indischen Märchen (Berlin 1911), nawiązując do dowodów fińskiego uczonego, że baśnie o zaczarowanym pierścieniu pochodzą ze wschodu z Indyi, zupełnie trafnie rozważa chwiejność tej tezy. Autor bowiem oparł swoje twierdzenie na wschodnim kolorycie i nastroju opowiadania. Tymczasem przedewszystkiem wyrażająca się w opowieści wdzięczność zwierząt, którą łączy Aarne z indyjską teoryą wędrówki dusz, nie jest w niczem specyalnie znamienną wiele różniącą się od zupełnie podobnych wyobrażeń ludów pierwotnych. Jâtaka opowiada równie wiele o niewdzięczności jak i wdzięczności zwierząt. Następnie nie rozstrzyga kwestyi okoliczność, że ojciec węża wręcza bohaterom opowiastki czarodziejski przedmiot, bo czczenie wężów znamy nie tylko w Indyach, ale i u innych ludów, podobnie jak rozmaite czarodziejskie przedmioty i pierścienie, których też dlatego nie należy wywodzić od indyjskiego, „cintâmani“, cudownego klejnotu, użyczającego spełnienia pragnień. Widzimy więc już na tym przykładzie, że kwestya z powodu swego