Strona:Abramowski-braterstwo-solidarnosc-wspoldzialanie.pdf/83

Middleton, Hartlepool i w Londynie, produkujące towary za 14 mln fr. rocznie. Konserwy w Middleton przygotowują się z owoców i jarzyn pochodzących z własnej majętności związku; jest to gospodarstwo 300-hektarowe, gdzie 62 hektary zajęto pod uprawę różnego rodzaju jarzyn, plantacji drzew owocowych i jagód. Tak zwany „Departament herbaty”, założony w 1882 r. w Londynie przez związek angielski do spółki ze związkiem szkockich kooperatyw, zajmuje [zatrudnia] obecnie 500 pracowników; cała robota około rozgatunkowywania, przygotowywania i pakowania herbaty scentralizowana jest w wielkim gmachu i odbywa się przy pomocy maszyn poruszanych motorami elektrycznymi; stamtąd w paczkach gotowych rozchodzi się herbata po magazynach kooperatyw. Do roku 1903 związek kupował herbatę na rynkach londyńskich; obecnie zaś posiada swe własne plantacje na wyspie Cejlon.
 Produkcja tkanin różnego gatunku, bielizny i gotowych ubrań prowadzi się w czterech miejscowościach: w Broughton, Leeds, Littleborough i Batley. Zakłady w Broughton wysyłają swoich pracowników do kooperatyw bliżej położonych dla zebrania miar i zamówień na ubrania, co dla małych stowarzyszeń, nie posiadających własnych warsztatów krawieckich, jest bardzo wygodne.
 Obuwie wyrabia się w trzech wielkich zakładach: w Leicester, Heckmondwike i Rushden; jeden tylko zakład w Leicester wyrabia 40 tysięcy par obuwia na tydzień.
 Prócz tego istnieją warsztaty mebli w Broughton; wielka fabryka tytoniu w Manchesterze, produkująca na 9 milionów fr. rocznie; zakłady drukarskie w tymże mieście, wykonujące rocznie robót za 2 172 000 fr., przeważnie wydawnictwa kooperatyw; oraz wielkie fabryki mydła i świec w Irlam, produkujące rocznie na sumę 9 495 000 franków.
 Widzimy więc, jak świadomie i planowo związek kooperatyw angielskich przeprowadza zadanie przekształcenia gospodarki kapitalistycznej na kooperatywną, to znaczy ludową i wspólną.
 Najpierw stwarza ogromny rynek zbytu, łącząc w jedno zapotrzebowania tysięcy stowarzyszeń spożywczych; stwarza kapitały zbiorowe, które gromadzi w swoich kasach i banku, ściągając dywidendy i oszczędności rozmaitych stowarzyszeń ludowych; następnie