Strona:Życie płciowe i jego znaczenie.djvu/098

 Nic nie może lepiej wyświetlić wzniosłości i świętości rządzącego prawa przyrody, jak jego moralne znaczenie, wykazujące się już w zabiegach zwierząt, wiedzionych samym tylko instynktem. Do pozyskania względów samiczki służy nie tylko odzież samców, bogato ubarwiona łuską, włosiem lub pierzem, lecz też odwaga, siła, czułość i troskliwość, oraz dźwięczny śpiew ptaków, zgrabne obroty ryb, — wszystko to zmierza ku temuż celowi. Czyliż cię nie ubawiły rycerskie zaloty koguta, układne pieszczoty gołębia, lub kanarka? Zaczerpniesz jeszcze pełno poezji i podniosłości obyczajów w obrazach, przedstawianych przez miłosne ubieganie się i rodzinne pożycie zwierząt. Cała ta pochopna ruchliwość, której budzenie się wśród szczupłego zakresu instynktu widzimy w świecie zwierzęcym, w nas samych dosięga pełnego samopoznania i wolnego zakreślenia. Lecz im wyżej człowiek stoi w swym cielesnym i duchowym rozwoju, tem jaśniej i godniej powinnoby się przejawiać jego poznanie istoty i celu miłości płciowej. Od tego poznania zależy to, czy człowiek się wziesie do szczytu samowiednej obyczajności, lub też upadnie głęboko, niżej od zwierzęcia. Od jego sposobu myślenia i postępowania zawisło jego własne wydoskonalenie a również uszlachetnienie ogółu ludzkości.
 Środkiem do zachowania każdej poszczególnej istoty jest umiłowanie własnej jaźni, w którem się obraca byt dziecinny aż do zupełnego cielesnego rozwoju. Skoro ten nastąpi, wnet budzi się poznanie prawdziwego ziemskiego przeznaczenia, zawartego w staniu się pożytecznym dla ogółu. W dziewczęciu rozwijają się wszelkie czułe strony wrażliwości, czysta moralna dążność i owa wstydliwa powściągliwość, stanowiąca mocną ochronę obyczaj-