Sofoklesa Tropiciele/Czas powstania dramatu
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Czas powstania dramatu |
| Pochodzenie | Sofoklesa Tropiciele |
| Redaktor | Adolf Bednarowski |
| Wydawca | Feliks West |
| Data wyd. | 1913 |
| Druk | Drukarnia Feliksa Westa |
| Miejsce wyd. | Brody |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały tekst |
| Indeks stron | |
Kiedy Sofokles napisał swój dramat satyrowy „Tropiciele“ i z jakiemi tragedyami wystawił go na scenie? Na to pytanie dość ważne nie możemy stanowczo przynajmniej na razie odpowiedzieć; brak nam do określenia czasu powstania dramatu danych bezpośrednich! W tym wypadku musimy się oprzeć na dramacie samym i w przybliżeniu starać się ustalić datę jego powstania. Wiadomem jest skądinąd, że Sofokles był mistrzem w grze na kitarze i że wywarł olbrzymie wrażenie na słuchaczy w teatrze swą grą mistrzowską jako bajeczny śpiewak Tamyris. Blizkiem więc prawdy jest przypuszczenie, że i w „Tropicielach“ skorzystał ze sposobności, by się popisać grą jako Hermes, że więc grał sam rolę Hermesa, a w tym wypadku powstali „Tropiciele“ jeszcze przed czasem wystawienia „Antygony“, zatem jeszcze przed rokiem 442. czy 440. Staliby więc w rzędzie owych 31 dramatów Sofoklesa najwcześniejszych, wyprzedzających „Antygonę“, z których prawie że nic nie mamy. Na tak wczesne powstanie dramatu zdaje się wskazywać i technika budowy samego dramatu i jego językowa strona. Pełno w nim wyrażeń, których nie spotykamy w zachowanych siedmiu tragedyach Sofoklesa ani we fragmentach zaginionych dramatów. Budowa zdań aczkolwiek nawskróś Sofoklesowa ma przecież coś odmiennego w sobie od tej, jaką zwykliśmy podziwiać u mistrza słowa. — W „Tropicielach“ nigdzie nie występują wszyscy trzej aktorowie równocześnie, ani też nie jest ani jeden wiersz dyalogu rozdzielony między dwie osoby. Bliżej zatem stoją „Tropiciele“ tragedyi „Antygona“ niż „Ajasa“ lub „Edypa“, a już najdalej od „Edypa w Kolonie“. — Pierwszy chór nie ma responzyi jak u Ajschylosa w „Siedmiu“ i w „Eumenidach“. Także „Pieśń myśliwska“ nie miała prawdopodobnie responzyi. Budowa dłuższej sceny, w której występuje Kyllene, i jej rozmowa z chórem ma analogię w budowie scen u Ajschylosa w „Eumenidach.“ Anapesty osób i następujące po nich strofy chóru mają swoje analogon w „Agamemnonie“ Ajschylosa i w „Alkestis“ Eurypidesa. — Trymetry jambiczne bez elizyi na końcu z wyjątkowemi stopami trójzgłoskowemi są niezwykłe u Sofoklesa w znanych nam tragedyach; tu je jednak znachodzimy. Zresztą język sam dramatu wskazuje na wcześniejsze jego powstanie, przypominając bardziej język Ajschylosa niż Eurypidesa. Wilamowitz, kończąc swe wywody co do czasu powstania „Tropicieli“, tak powiada:[2] „Je länger ich mich mit den Ichneuten beschäftige, um so fester wird mein Glaube, dass sie ein Jugendwerk sind.“
I rzeczywiście wszystkie względy przemawiają za tem, by „Tropicieli“ postawić w rzędzie najwcześniejszych dramatów Sofoklesa.
