Słownik etymologiczny języka polskiego/ten, ta, to
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
ten, ta, to; pierwotnego t (por. czes. wetczas, ‘w ten czas’) już nie mamy; również utraciliśmy zdwojone tet, rus. tot, czes. tet, częste w Kazaniach świętokrzyskich (13. wiek); ten u nas, u Czechów i Łużyczan, wedle on, nieznany innym Słowianom. Zaimek to wskazujący, niegdyś dalszy: ‘tamten’; prasłowo; lit. tas, ta, prus. tans (niby jak nasze ten); ind. awest. tat, grec. to, goc. thata (niem. das). Mnóstwo urobień: p. ta, tak, taki (lit. tōks, ‘taki’, łac. tā-lis), także, tam, tedy, tędy, tu, tylko; póty, potomki, tydzień, ciozka, dopiero. Zaimek ten wyparł u nas, jak i u innych Słowian, właściwy wskazujący zaimek sĭ (p. *si), ale na Rusi s tawo bieriega znaczy ‘z tamtego brzegu’ (nie ‘z tego’!). U nas temu, ‘dlatego’ (r. 1595), zapomnieliśmy, gdy czemu, ‘dlaczego’, ocalało.
