Słownik etymologiczny języka polskiego/ta
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
ta, spójka (od zaimka wskazującego, jak niemal wszystkie spójki); wyłączona z języka pisemnego, góruje w potocznym, zupełnie płynna, t. j. nieskostniała co do znaczenia, bo giest mówiącego ją objaśnia; niegdyś wszelkie spójki: a, i, bo itd., były takie same, t. j. bez określonego znaczenia, znaczyły tylko: ‘tak’ (niemieckie so). Chociaż prasłowo (jest w cerk. i u wszystkich Słowian), ta pozostało u nas w tej nieokreśloności; znaczy więc: albo ‘i’ (»on ta ja pójdziemy«); albo ‘a’ (przeciwstawienie: »ty ta on, co za różnica?«); albo ‘no’ (wezwanie: »ta pobiegnij za nim«); albo ‘przecież’ (»ta go niema w domu«); albo ograniczenie (»ta ja tam nie wiem«); czasem zupełnie tam zastępuje (»djabła tam«, a lud mówi: bogaćta, biedaćta); potwierdza: »ta ja przyjdę« (‘pewnie przyjdę’). Chętnie przybiera -ż (»taż to to samo«), rzadziej -ć (tać). U nas ta zastąpiło poniekąd da innych Słowian; są to te same przypadki pni zaimkowych t- i d-. Litewskie tuo, homerowe tō.
