Słownik etymologiczny języka polskiego/przed

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron
Strona w Wikisłowniku Strona w Wikisłowniku

przed, przyimek, i przód, rzeczownik, bo prawidłowy przegłos ie w io nie rozwijał się w zawsze jednozgłoskowym przyimku, lecz tylko we dwuzgłoskowych postaciach rzeczownikowych; więc przodu z *przedu, a ich o i na mianownik przeniesiono: przód; przodek; przedni; wprzód, wprzódy albo przódy, u ludu i drugi stopień: przódziej, przódzi; przodownik, przodkować. Urobione przed przyrostkiem -d od per, jak nad, zad, od na, za; rus. piered, wpierod (nasze naprzód, co dziś i odmieniamy, np.: »numer Naprzodu«); czes. przed, cerk. prěd, drugi stopień cerk. prěżde, z tego rus. prież, prieżdewremienno; u nas jeszcze w 16. wieku: przedzej z przedze. W imionach: Przedpełk, Przedwoj, i i. Dziś mówimy: »na przodzie«, zamiast poprawnego dawnego »na przedzie« (por. poprzednik).