Słownik etymologiczny języka polskiego/pisać
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
pisać; pisarz; pisownia; pismo, pisemny, pisemnictwo, ‘literatura’; piśmienny, ‘co umie pisać’, niepiśmienny, ‘analfabeta’; piśmiennictwo (fałszywie zamiast pisemnictwo używane); pisadło; piśmidło; pisanka, od pisany; złożone: pisorym i rymopis, wierszopis. Prasłowo; nie oznaczało pierwotnie ‘pisania’, lecz ‘rysowanie’ (por. pisanka), ‘rycie’ i ‘malowanie’ (p. pstry). Odmieniało się: *psać, piszę (jak brać, biorę; psáti zachowali Czesi do dziś; u nas zjawia się raz tylko w dawnych zabytkach); pierwotny rzeczownik (cerk. pismę) pismię, pismienia, jeszcze w przekładzie statutów mazowieckich z 1449 r.: »na piśmieniu wskazać« (stąd piśmienny). Słowiańskie s = lit. sz, poszło więc z gardłowej (k podniebienne): łac. pictum (pingere, ‘malować, ryć igłą’); staropers. nipisz-ta, ‘napisany’, ind. pimśati, ‘wykrawa, zdobi’. Litew. głównie o ‘rysowaniu węglem’: pieszti, paiszyti, ‘znaczyć węglem’; pieszos, paiszos, ‘sadza’, więc pieszimas (= pisĭmo), paiszas, ‘plama od sadzy’; grec. poikilos, ‘pstry’, goc. filu - faihs, ‘mnogokształtny’, niem. Feh, o ‘pstrem zwierzęciu’ (sarnie itp.). P. pstry. U wszystkich Słowian tak samo.
