Słownik etymologiczny języka polskiego/głos
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
głos, głośny, głosek i głosik, głosić, szczególniej w złożeniach z wy-, o- i i., rzeczowniki: odgłos, rozgłos, pogłoska (w gramatyce nagłos i wygłos, o ‘początku i końcu słowa’); częstotliwe dawne głasać (w 16. i 17. wieku głasaj, ‘wołaj’), późniejsze głaszać w złożeniach: wygłaszać, rozgłaszać; głosować, przegłosować i przegłosowywać (częstotliwe); głosiciel; głośno i głośnie, dawniej w złożeniach, np. głośnobrzmiący; głoska (dawniej i głośnik, np. u Seklucjana 1547 r.), wedle łac. vocalis (od vox) urobiona: samo-, spół-, z- i dwugłoska. Przestawka z prasłowiańskiego *gołs, lit. garsas (to samo), od pnia goł- i gor-, dla ‘mówienia’ (załabskie gorniť, ‘mówić’, tak samo w dolnołuż.: groniś, w górnołuż.: hrono, ‘mowa’, z *gorno); goł i gor stale się mieniają, por. głogoł i gorazd; lit. ma stałe r, gerdas, ‘słych’, prus. pogerdaut, ‘mówić’ (por. imiona jak Olgierd, niby nasze -sław), lit. girdeti, ‘słyszeć’. Prastare złożenie, cerk. wiegłas, o ‘rozumnym’, i przeciwne newiegłas, ‘głupi’, czes. przestarzałe wiehlas, ‘rozum’, wiehlasný, ‘roztropny’, istnieje u nas tylko w imieniu Wigłos. Cerk. głas, rus. gołos, czes. hlas.
