Słownik etymologiczny języka polskiego/głowa
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
głowa, główka i inne zdrobniałe; główny (‘od głowy’, więc pogłówne ‘podatek od głowy’, później »kapitalny«, wedle łac.); główszczyzna (w rozmaitych odmianach), ‘oplata za mężobójstwo, »za głowę«’; głowaty, głowatka (‘konopie, roślina żeńska’); głowacz; główki (ptasze i i.) w nazwach roślinnych; głowica (‘rękojeść miecza’); głowizna, ‘łeb wieprzowy’, ale głowina o ‘główce’; głównik, ‘mężobójca’; głowowy; złożenia rzadkie: głowołomny; z przyimkami: ogłów (w psałterzach, rodzaju żeńskiego, ogłowi), ‘uzda’; zagłówek, ‘poduszka’, ale i ‘stykanie się niw’; wezgłowie, i z wtórną nosówką: węzgłowie. — Przestawka z prasłow. *gołwa, litew. gałwa, ‘głowa’, gałwotas, ‘głowaty’; od goły (‘goła czaszka’, por. łaciń. calva, ‘czaszka’, od calvus, ‘łysy’). Zagadkowe nasze gałwak, gałwacki, narzeczowe, ‘gruczoły’ (u dzieci i koni zołzujących), starorus. gołważe i gołważnie, ‘topki soli’, ale bułg. glŭwoczka chyba z glaw- (por. glawaczka) się odmieniło. P. głownia. U wszystkich Słowian; cerk. gława, rus. gołowa, czes. hlawa (u nich i ‘rozdział w książce’, wedle łac.).
głowa. Ślady po nieprzestawionej płynnej ocalały nietylko w słowie gałwak, ‘zołza’, i starorus. gołważnia, ‘topka soli’, od *gołwaga (por. u nas: »głowa cukru«, ale niem. »Hut Zucker«), lecz i w małorus. hołwota: przelatującym żórawiom pokazuje dziatwa chleb, »na tobi hołwotu, a myni żyta kopu« (wróżba to wiosenna). [1]
