Słownik etymologiczny języka polskiego/świat
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
świat, pierwotnie znaczył tylko ‘światło’, więc świecić z licznemi złożeniami, częstotliwe przyświecać i t. d.; oświecony; poświata, ogólne w 17. wieku, o ‘świetle (księżyca)’; oświata; świetny; świecidełka; światło, oświetlić, światełko, świetlany; tak samo u innych Słowian; u nas, jak i u Czechów, znaczy świat (już od Bogurodzicy) tylko ‘universum’, ‘świat ziemski’ wobec ‘nieba’ i »tamtego świata«: światowy, świecki, »aż do skonania świeckiego«, w Ezopie, t.j. ‘do końca świata’; odświecczyć. Złożenia: światoburczy i t. d. Ruskie swiet łączy oba znaczenia, a podobnie już w cerkiewnem, serbskiem (prus. swetas pożyczka z polskiego); i u Węgrów pod wpływem słowiańskim vilag i ‘światło’, i ‘świat’. Inne urobienia: świetlica, o ‘izbie »jasnej« (nie kurnej)’, świetlny, świetnie (‘znakomicie’), świetnieć, itd. W biblji swiecidlnik i swietedlnica (»kagańce«, »lichtarze«, u Leopolity) poszły z czeskiego. R. 1500: »świecidło albo knot«, »świeciedlica albo laterna«. Prasłowo; ind. śweta-, ‘jasny, biały’; awest. spaēta-, ‘biały’; niem. weiss (goc. hveits). P. świeca, świt, kwiat.
