Słownik etymologiczny języka polskiego/łan
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik etymologiczny języka polskiego |
| Wydawca | Krakowska Spółka Wydawnicza |
| Data wyd. | 1927 |
| Miejsce wyd. | Kraków |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
 Artykuł w Wikipedii
| |
 Strona w Wikisłowniku
| |
łan, obszar pola; »w Mazowszu mierzą na włóki, w Małej Polszcze i Rusi na łany«, wedle Grzebskiego; łanowe, ‘podatek (dwugroszowy) od łanu’; łanowy (żołnierz, łanowiec); powtarza się u Czechów; na Południu prawie nie istnieje (serb. narzeczowe lanac, z tego węg. lánc, ‘morg’; łac. laneus powtarza tylko nasz łan). Pewne jest, że wymiar łanowy (od piętnastu do stukilkadziesiąt morgów) przybył do nas dopiero z osadnictwem niemieckiem, że rzecz, a więc i nazwa, obca, i poszła, przez Czechy, z niem. Lehn (p. lenno).
lenno, i łan. Oba słowa z niem. Lehn, jedno urzędowe, drugie ludowe, różnią się jak np. imiona Andrzej i Jędrzej, Stefan i Szczepan, i t. d.; zwyklej polegają podobne dwójki na różnicy w czasie, np. barwa i farba, berło i feruła, szłom i hełm, kłobuk i kołpak, skiba i szyba, skopiec i szaf(lik) i i., pochodząc z tej samej obczyzny, rychlej albo później przejętej. Oba słowa szły do nas przez Czechy; lenno z mylnem nn (od lenny, lennik; por. podobne mylne nn w inny, męczennik, płonny, i t. d.); lán zaś czeski wyłożono z niem. narzeczowego lain, jak cán (p. canka) z niem. Zain; i w samych Niemczech Lehn tu i owdzie znaczył wymiar, ‘Hube’, ‘mansus’. Różnica w rodzaju obu słów niezwykła. [1]
