Przejdź do zawartości

Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów/Karmelici i karmelitanki

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Stanisław Piekarski
Tytuł Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów
Wydawca M. Arct
Data wyd. 1930
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne K – wykaz haseł
K – całość
Indeks stron

Karmelici i karmelitanki. Zakon karmelitów został założony przez krzyżowca św. Bartolda z Kalabrji, który w r. 1155 osiadł wraz z 10 towarzyszami na górze Karmel w Palestynie w t. zw. jaskini Eljasza i tam wybudował kaplicę Najśw. Marji Panny. Ci pierwsi karmelici, wyparci z Palestyny przez Saracenów, którzy zburzyli ich klasztor na górze Karmelu a następnie klasztory w Tyrze i w Acre, przenieśli się na Zachód i rozwijali ożywioną działalność zwłaszcza w Anglji, gdzie ich generał Szymon Stock w latach 1242 — 1265 przeprowadził zmianę reguły zakonnej a mianowicie zmianę życia pustelniczego na klasztorne. Tę zmienioną regułę zatwierdził papież Inocenty IV w r. 1247. Powstała u nich, podobnie jak u franciszkanów, kwestja surowszego lub łagodniejszego przestrzegania reguły zakonnej, a stąd podział na obserwantów, trzymających się dawnej reguły, i konwentualnych, którzy przyjęli w r. 1432 regułę złagodzoną.
Po soborze trydenckim, w czasie odrodzenia katolicyzmu w XVI wieku wyłoniły się z zakonu karmelitów nowe gałęzie o zaostrzonej regule a mianowicie zakon żeński karmelitanek bosych, założony w r. 1563 przez św. Teresę w Avili w Hiszpanji i według tej samej reguły założony przez św. Jana od Krzyża (1542 — 1591) zakon męski karmelitów bosych, uznany w r. 1593 jako zakon odrębny od karmelitów, którzy tej reformy nie przyjęli i otrzymali nazwę trzewiczkowych. Obydwa te odłamy, jakkolwiek noszące charakter zakonów kontemplacyjnych, rozwinęły szeroką działalność misyjną w Indjach, Mezopotamji, Syrji, Brazylji, Argentynie, Chili, Meksyku i w Stanach Zjednoczonych, oraz naukową, utrzymując gimnazja w Irlandji, Hiszpanji, Holandji i w Ameryce Północnej.
Karmelitanki dzielą się również na trzewiczkowe i bose i posiadają klasztory w krajach, misyjnych (Chinach, Kochinchinie, Afryce, Ameryce i Australji).

W Polsce przed rozbiorami było 56 klasztorów i 9 rezydencyj karmelitów trzewiczkowych i 18 klasztorów karmelitów bosych, nie licząc 11 klasztorów na Litwie. Po rozbiorach klasztory, które dostały się pod panowanie pruskie, zostały zniesione zaraz, pod panowaniem rosyjskiem część ich zniesiono w r. 1832 a resztę w r. 1864. W Małopolsce zniósł Józef II również klasztory karmelitów, wyjąwszy sześciu, z których utworzył „prowincję galicyjską“. A mianowicie pozostały klasztory karmelitów trzewiczkowych w Krakowie, Rozdole, Sąsiadowicach, Lwowie, Trembowli i Bołszowcach. W r. 1841 przybył klasztor w Pilznie. Z klasztorów karmelitów bosych pozostały w Małopolsce: t. zw. konwent św. Eljasza w Czerny (w Krakowskiem), hospicjum w Krakowie i kolegjum św. Józefa w Wadowicach. Klasztory karmelitanek bosych istnieją dwa w Krakowie, w Przemyślu i we Lwowie (zał. 1887).


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Stanisław Piekarski.