Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów/Dogmat

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Stanisław Piekarski
Tytuł Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów
Wydawca M. Arct
Data wyd. 1930
Miejsce wyd. Warszawa
Źródło Skany na Commons
Inne D – wykaz haseł
D – całość
Indeks stron

Dogmat, z greckiego dogma, znaczy: zdanie, mniemanie, nauka. Zbiór objawionych prawd wiary, przekazany przez Chrystusa Apostołom i Kościołowi, zwany depositum fidei, nazywano także w pierwszych wiekach chrześcijaństwa dogmatem chrześcijańskim. Dogmatem w rozumieniu Kościoła katolickiego jest prawda wiary i moralności, objawiona przez Boga, w słowie bożem pisanem lub w tradycji i ogłoszona przez Kościół. Dogmaty Kościoła katolickiego są to więc prawdy wiary, bądźto ogłoszone przez sobory, bądźto podane przez tradycję i mogące być w razie potrzeby przez papieża „ex cathedra“ ogłoszone jako obowiązujące (ob. Wiara).
Co do treści rozróżniamy dogmaty ogólne, t. j. zasadnicze pojęcie wiary, i dogmaty pojedyńcze czyli specjalne, t. j. szczegóły dogmatów ogólnych. Ze względu na stosunek dogmatów do rozumu ludzkiego rozróżnia się je na dogmaty czyste, czyli „tajemnice wiary“, t. j. prawdy wiary polegające tylko na objawieniu, jak np. dogmat o Trójcy Najśw., o Wcieleniu, o Eucharystji i t. d., i dogmaty mieszane, t. j. prawdy, które także rozumem ludzkim mogą być poznane, jak np. dogmat o istnieniu Boga, o nieśmiertelności duszy i t. p. Protestantyzm odrzucił wszystkie dogmaty, ogłoszone przez sobory i papieży i podane przez tradycję kościelną, — przyznając natomiast biblji absolutny autorytet uznał za dogmat wszystko, co się zawiera w biblji (ob. Bibljolatrja).

W nowoczesnym protestantyzmie racjonalistycznym, który odrzuca powagę Pisma św., niema wcale dogmatów w znaczeniu kościelnem, są tylko wyobrażenia religijne, zależne od fantazji wierzącego i mające być regulowane rozumem jednostki. Stąd pochodzi ta niezwykła w innych systemach religijnych ruchomość i różnorodność wierzeń protestanckich, których nie jednoczy żadna wspólność dogmatu, lecz co najwyżej czysto praktyczny miejscowy zwyczaj religijny.


Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Stanisław Piekarski.