Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów/Święta

<<< Dane tekstu >>>
Autor	Stanisław Piekarski
Tytuł	Prawdy i herezje. Encyklopedja wierzeń wszystkich ludów i czasów
Wydawca	M. Arct
Data wyd.	1930
Miejsce wyd.	Warszawa
Źródło	Skany na Commons
Inne	S – wykaz haseł S – całość
Indeks stron

›››

[395]

 Święta, dni odpoczynku i nabożeństwa, odgrywają ważną rolę we wszystkich religjach i ustalają się przeważnie w pewien system, nadający życiu religijnemu kalendarzowo określone ramy. Historja religji wyprowadza powstanie świąt od zjawisk przyrody, okresowo się powtarzających, jak zmiany księżyca i pory roku, i związanych z temi zjawiskami okresów życia rolniczego. U wszystkich niemal ludów napotykamy święta wiosenne i jesienne, istniejące od najdawniejszych czasów oraz co tydzień powtarzające się święto wypoczynku (szabat, niedziela), pozostające w związku z tygodniowemi zmianami księżyca. Związek pomiędzy systemem świąt a biegiem życia przyrody pozostaje nienaruszony nawet w religjach, stojących na wyższym stopniu uduchowienia i ustanawiających święta według zdarzeń historycznych. Nie zerwała tego związku religja chrześcijańska, ustanawiając swe święta według zdarzeń z życia Chrystusa, które są istotą chrześcijańskiego systemu świątecznego.
 Rok kościelny (ob.) dzieli się na trzy wielkie okresy świąt (semestre Domini). Pierwszy z nich, okres świąt Bożego Narodzenia, poprzedzony adwentem (ob.), obejmuje nadto święta św. Szczepana, św. Jana Ewangelisty, śś. Młodzianków, następnie święto Obrzezania Pańskiego czyli Nowy Rok i Epifanję, czyli święto Trzech Króli w Kościele zachodnim a święto chrztu Chrystusa w Jordanie w Kościele wschodnim. Drugi okres, wielkanocny, zaczyna się od niedziel wielkopostnych (nazywanych po łacinie od początkowych słów psalmu) a mianowicie Wstępnej („Invocavit“), Suchej („Reminiscere“), Głuchej („Oculi“), Środopostnej („Laetare“), Niedzieli Męki Pańskiej („Judica“) i Niedzieli Palmowej, po której następuje Wielki Tydzień i święto Zmartwychwstania czyli Wielkanoc. Okres pomiędzy Wielkanocą a Zielonemi Świętami z uroczystemi niedzielami: Białą czyli Przewodnią, drugą po Wielkanocy „Misericordia“, trzecią „Jubilate“, czwartą „Cantate“ i piątą „Rogate“ oraz świętem Wniebowstąpienia, uchodził aż do IV wieku za świąteczny (Quinquagesima laetitiae). Do okresu Zielonych Świąt liczy się 10 dni po Wniebowstąpieniu, Zielone Święta, niedziela Trójcy św. oraz święto Bożego Ciała. Wszystkie następujące po Zielonych Świętach niedziele liczą się aż do adwentu jako „I po Świątkach“, „II po Świątkach“ i t. d. Wśród tych głównych okresów świątecznych przypadają różne święta ku czci Matki Bożej, Apostołów Piotra i Pawła i Wszystkich Świętych.

 Święta Kościoła katolickiego dzielą się na: 1) publiczne, obowiązujące wszystkich wiernych do przerwania pracy i do wysłuchania mszy św. i święta kościelne, obowiązujące tylko duchowieństwo; 2) święta ogólne, obchodzone w całym Kościele i lokalne, obchodzone tylko w pewnych krajach lub okolicach; 3) święta stałe, przypadające stale na te same dni roku i święta ruchome, które zależą od dnia, na który wypada święto Wielkanocy i 4) święta uroczyste i nieuroczyste, odróżniające się według przepisów liturgicznych. Prawo ustanawiania, przenoszenia i znoszenia świąt należy wyłącznie do papieża. Ponieważ mnogość świąt okazała się szkodliwą pod względem ekonomicznym i moralnym, przeto już papież Urban VIII w r. 1642 przeprowadził zmniejszenie ich liczby i określił, które z nich mają być obchodzone uroczyście w całym Kościele. Wykaz Urbana VIII uległ później kilkakrotnej redukcji, której dokonali papieże Benedykt XIV, Pius VI i Pius X. Według kodeksu kanonicznego obowiązują obecnie w całym Kościele następujące święta uroczyste: wszystkie niedziele, Boże Narodzenie, Święto Obrzezania Pańskiego (Nowy Rok), Trzech Króli, Wielkanoc, Wniebowstąpienie, Zielone Święta, Boże Ciało, święto Niepokalanego Poczęcia, Wniebowzięcie Najśw. Marji Panny, Apostołów Piotra i Pawła i Wszystkich Świętych. W Polsce obowiązuje nadto na podstawie ustawy państwowej z dn. 18 marca 1925 Dziennika Ustaw Nr. 34 święto Matki Boskiej Gromnicznej (2 lutego) oraz drugie dni świąt Bożego Narodzenia, Wielkanocy i Zielonych Świąt.

[396]

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronie autora: Stanisław Piekarski.