P. J. Szafarzyka słowiański narodopis/§4
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | P. J. Szafarzyka słowiański narodopis |
| Wydawca | Zygmunt Schletter |
| Data wyd. | 1843 |
| Miejsce wyd. | Wrocław |
| Tłumacz | Piotr Dahlmann |
| Tytuł orygin. | Slovanský národopis |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Cały oddział I |
| Indeks stron | |
KRAJ. Idiom ten rozpościéra się po ziemiach obszernych od narodu ruskiego, bołgarskiego i ilirskiego zajętych, a do trzech europejskich państw, to jest ruskiego, rakuskiego i tureckiego wcielonych, dosięgając na północ Archangielska, na południe Soluna, na wschód bez przerwy Wiatki i Saratowa, rozrzucony aż do Ameryki, na zachód Goricy i Terżyszcz, a nawet aż do Bieły w królestwie Weneckiém. Liczemy w r. 1842 ogółem 62,017,000 Słowian, a to Rusów 51,184,000, Bołgarów 3,587,000, Ilirów 7,246,000, a z tych w państwie ruskiém 48,590,000, w rakuskiém 7,327,000 a w tureckiém 6,100,000.
ZNAMIONA. 1) d przed l się nie wsuwa: sało (sadło), myło (mydło), kadiło (kadzidło), moliti sja (modlić się). 2) d i t przed ł i n się wysuwa: a) pał (padł), weł (wiódł), szeł (szedł), krał (kradł); cwieł (kwitł); b) wianu, wenu (więdnę), wъsprjanu, wъsprenu (przebudzam się), wъzbъnu, (wzbudzam się); swienu (świetnieję, świtam); wъzblesnu (połyskam). 3) przysuwne l zamiast zmiękczającego j po wargowych w, b, p, m: zemla (ziemia), kapla (kapie), krowla (pokrowiec), sopla (piszczel), korabl (korab’), żerawl (żoraw’), jawlu (jawię), kuplu (kupię), dremlu (drzémię), lowlen (łowiony), wablen (wabiony), toplen (topiony), ostawlen (ostawiony), postawlati (postawiać), pogublati (pogubić). 4) m w słowie motriti i w jego pochodnich smotriti, smotrieti, smatrati i t. d. (patrzyć i t. d.).
JĘZYKI. Są trzy: ruski, bołgarski i ilirski, pierwszy z trzéma, drugi z dwiéma, trzeci z trzéma narzeczami, o których tymże porządkiém w szczególności mówić będziemy.
