O rymotworstwie i rymotworcach/Część I/O Apologji albo Bajkach i Powieściach
| <<< Dane tekstu >>> | ||
| Autor | ||
| Tytuł | O rymotworstwie i rymotworcach | |
| Pochodzenie | Dzieła Krasickiego dziesięć tomów w jednym | |
| Wydawca | U Barbezata | |
| Data wyd. | 1830 | |
| Miejsce wyd. | Paryż | |
| Źródło | Skany na Commons | |
| Inne | Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
| |
| ||
| Indeks stron | ||
Bajka sama w oznaczeniu swojem, czem jest w istocie, daje do poznania. Jestto powieść zwierzętom pospolicie przywłaszczona, ażeby z ich przykładu, lub mówienia, nieznacznie do siebie przystosowaną naukę ludzie, którzy je czytają, lud słyszą, brali; wszczęła się w wschodnich krajach, gdzie pospolicie rząd najwyższy w ręku się jedynowładców mieścił. Gdy więc obawiano się prawdę jawnie obwieszczać, użyto podobieństw w bajkach, aby przynajmniej tym sposobem, jak rządzonym, tak i rządzącym, była dogodna.
Bajka powinna być krótka, jasna, i ile można zachować prawdę. Z tego powodu ów wyrok Boala; « iż
« sama prawda jest konieczną, i wszędzie być powinna
« a nawet i w bajce : » będzie zaś, gdy się rzecz i do miejsca, i do czasu, i do rozmawiających, lub czyniących należycie i dogodnie przystosuje. Do miejsca, gdy się naprzykład lew, słoń, lub niedźwiedź w puszczy nie wśród miast, lub wsi ukaże : do czasu, gdy zamiast krótkiego działania, historya przeciągła opowiadać się nie będzie; do czyniących, lub rozmawiających, gdy się każdego przyrodzenie ściśle objawi. Lew tem czem jest, być powinien, mężnym, wspaniałym; słoń roztropnym; wilk żarłocznym; lis frantem i zdrajcą.
Powieść powinna być jak najprostsza, zgoła jakową pospolicie gmin w opowiadaniu między sobą zachowuje : roztropność jednak piszącego wytrzebi z niej niezgrabność.
O Ezopie różne są wieści; najpowszechniejsza Frygią mu za ojczyznę naznacza. Pominąwszy o pisarzu rozmaite zdania, to pewna, iż bajki jego pierwszemi są w rodzaju swoim, i lubo nie wierszem pisane, że niezliczonych i tłumaczeni naśladowań były przyczyną, sprawiedliwie się na czele tego rodzaju pisma kłaść powinny. Ciągłem wieków uwielbieniem spoważnione, innego zastanowienia się nad sobą nie potrzebują.
Fedr pierwszy między Łacinniki bajki Ezopa w ścisłym rytmie zamknął; zwięzłość jego wielce dokładna i trudna do naśladowania.
Przeszły wiek wydał jedynego w tym sposobie pisarza la Fontaine. Nie mówię tego, iżby i innych wielu nie było, ale go żaden nie tylko nie przeszedł, ale nawet w porównanie z nim położony być nie może. Niewypowiedzianą prawdziwość mają w sobie jego bajki, a zatem wdzięk coraz nowy[1].
- ↑ Sprawiedliwie uwielbia autor bajki Lafontena. Tem więc znakomitsza jego chwała, gdy go powszechność obok tego niezrównanego bajkopisa umieszcza. Przypisek F. Dmochowskiego.