Kronika Jana z Czarnkowa/O śmierci Elżbiety, starszej królowej Polski i Węgier

	<<< Dane tekstu >>>
Autor	Jan z Czarnkowa
Tytuł	Kronika Jana z Czarnkowa
Podtytuł	archidyakona gnieźnieńskiego podkanclerzego królestwa polskiego (1370-1384).
Wydawca	E. Wende i Sp.
Data wyd.	1905
Druk	Jan Cotty
Miejsce wyd.	Warszawa
Tłumacz	Józef Żerbiłło
Źródło	Skany na Commons
Inne	Cały tekst; Pobierz jako: EPUB • PDF • MOBI
	Indeks stron

›››

46. O śmierci Elżbiety, starszej królowej Polski i Węgier.

Roku pańskiego 1381-go, w dzień Ś. Tomasza, biskupa kantuaryjskiego, dnia 21-go miesiąca Grudnia^[1], pani Elżbieta, córka Władysława, a siostra zmarłego króla polskiego Kazimierza, starsza królowa Węgier i Polski, na zamku swoim w Budzie przeniosła się do Chrystusa. — Za jej rządów działy się w królestwie polskiem wielkie grabieże, łupiestwa i rozboje: prałatom różnych kościołów, podczas ich obecności w domu, zabierano nocną porą złodziejskim sposobem konie, księgi i różne rzeczy, łupiono kupców, w różnych stronach Polski handlujących; łotrowie wypędzali z królestwa stadniny^[2] należące do szlachty, szczególnie w Wielkopolsce, gdzie między innemi, złodzieje (nasłani przez) braci Dobrogosta, Arnolda i Ulryka z Drdzenia^[3], porwali stadninę, należącą do kościoła gnieźnieńskiego, razem z inną, testamentem króla Kazimierza legowaną, wygnali do Marchii i tam je rozproszyli. Za to Jan, [89]arcybiskup gnieźnieński, owych braci ekskomunikował i rzucił klątwę kościelną na miejscowości Rogoźno i Drdzeń; potem jednak, z obawy, aby majętności kościelne nie ucierpiały jeszcze więcej, rozgrzeszył tych braci i zdjął interdykt, nie otrzymawszy żadnego zadośćuczynienia. — Nikt nie mógł wyjednać od królowej zwrotu niesłusznie zabranych dziedzictw, ani załatwienia rozmaitych ważnych spraw, gdyż ona wszystko, z czem chciała zwłóczyć, odsyłała do swego syna, króla Ludwika, — król zaś ze swej strony odsyłał do matki^[4], więc ludzie, mitrężeni ciągłą zwłoką, cofali skargi, polecając sprawy swoje Opatrzności boskiej. Tajemnym oskarżeniom donosicieli dawała łatwy posłuch, przez co wielu ludziom sprawiedliwym i synowi jej wiernym krzywdy czyniła. Z tego powstało wiele nienawiści i niezgody pomiędzy szlachtą królestwa polskiego, które na lepsze obrócić mogłaby chyba tylko łaska Boga samego.

↑ Właściwa data śmierci Elżbiety jest 29 grudnia 1380 r., bo w tym dniu nie 21-go grudnia, przypada święto Tomasza kantuaryjskiego; ponieważ zaś nowy rok rachowano wówczas od 25 grudnia, więc data ta przypada podług komputacyi ówczesnej na rok 1381, podług nowej zaś na rok 1380. (Balzer: „Geneal. Piastów“ 377, 378).
↑ jumenta indomita.
↑ Bracia Dobrogost, Arnold, Holryk (Ulryk) i Bartold de Ost otrzymali w r. 1365 jako lenno od Kazimierza W. zamki Drezdenko i Santok (K. d. Wp. III, 1545. Lites I, p. 88). Jednakże już w r. 1372 oddali się oni na usługi Ottonowi, margrabiemu brandenburskiemu, który ich pod swoją opiekę przyjął (Kod. dypl. Wp. III, 1676).
↑ Patrz rozdz. 13.

Tekst jest własnością publiczną (public domain). Szczegóły licencji na stronach autora: Jan z Czarnkowa i tłumacza: Józef Żerbiłło.

[1] Właściwa data śmierci Elżbiety jest 29 grudnia 1380 r., bo w tym dniu nie 21-go grudnia, przypada święto Tomasza kantuaryjskiego; ponieważ zaś nowy rok rachowano wówczas od 25 grudnia, więc data ta przypada podług komputacyi ówczesnej na rok 1381, podług nowej zaś na rok 1380. (Balzer: „Geneal. Piastów“ 377, 378).

[2] umenta indomita.

[3] Bracia Dobrogost, Arnold, Holryk (Ulryk) i Bartold de Ost otrzymali w r. 1365 jako lenno od Kazimierza W. zamki Drezdenko i Santok (K. d. Wp. III, 1545. Lites I, p. 88). Jednakże już w r. 1372 oddali się oni na usługi Ottonowi, margrabiemu brandenburskiemu, który ich pod swoją opiekę przyjął (Kod. dypl. Wp. III, 1676).

[4] Patrz rozdz. 13.

[1]

[2]

[3]

[4]