[387]
GRUSZE.
Idę polem, idę miedzą,
Siatka miedz mych na obszarze;
Na nich stare grusze siedzą,
Stare starych łanów straże.
Ongi jakieś dobre dusze
Zasadziły pionki młode,
By roboczy lud w posusze,
W skwarach cienia miał ochłodę.
Biegły lata niby rzeki,
Pod rozrosłe grusz korony
W bujne deszcze, w letnie spieki
Biegł się chronić lud znużony;
O sadzących snuł powieści,
O tych ludziach dobrej wiary:
Rzekłbyś dotąd, iż szeleści
Drzewo za nich pacierz stary.
Miła skroni spracowanej
Ta ochłoda w cieniu drzewa,
Och, bo jakże nasze łany
Krwawym potem was się zlewa!
A więc chwała każdej dłoni,
Jeśli skroniom pracownika
Da cień, co je w skwar osłoni
Lub napoi go z ponika:
Lecz gdy w burzę kto się chroni
Pod gałęzi gęstym splotem,
[388]
Lotny piorun za nim goni
I ognistym razi grotem.
Znać potomek starej Litwy,
Ongi czciciel perkunowy,
Ma już zakon z pola bitwy
Nie unosić trwożnie głowy.
Ileż ruin ten zakątek
Zasypało... ile zwalisk!
Chcesz do świeżych dojść pamiątek —
Szukasz niby wykopalisk.
Gdzie kościelne grały dzwony,
Dzisiaj puszczyk huka z wieży,
Stary cmentarz wieki czczony
W rumowiskach, w chwastach leży.
Racicami bydląt zryty,
Z pod piołunów, z zielsk pokrowca
Rozbitemi grobów płyty
Skargę wznosi do wędrowca.
A i w ludziach takież zmiany —
O kurhanach ledwie wiedzą...
Lecz też same szare łany
I też grusze na nich siedzą...
I nim przyszłość rylcem swoim
Nowych dziejów kartę spisze,
Zanim życie bujnym zdrojem
Zdoła wpłynąć w to zacisze,
Stare grusze, te strażnice
Ocalałe śród zgliszcz ziomków,
[389]
Pomną ziemi tej dziedzice
I wołają na potomków
Pieśnią dziwną — o skrzydłaczach,
Co krwawemi świecą blizny,
I smutniejszą — o tułaczach
Nie mających ojcowizny...
Idą lata, lata płyną,
Zapadają w martwe głusze;
Nad uśpionych rzesz drużyną
Szepcą pacierz stare grusze.
Wiosną całe w biel odziane,
Latem w zieleń aksamitną,
Przy pszczół brzęku zadumane
Stare grusze rosną, kwitną.
A tak świeże ich zielenie,
Tyle mocy w liści szumie...
Może przyjdzie pokolenie,
Co w nim Ojców głos zrozumie?
