Encyklopedja Kościelna/Archelaus święty
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom I) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Archelaus (święty), biskup w Charrae (Cascarensis, v. Cascharorum, v. Carrarum), w Mezopotamji, żyjący ok. r. 278, gorliwy obrońca wiary przeciw Manesowi. Sławną jest jego dysputa z tym heretykiem w Charrae, potém we wsi niedalekiej od swej stolicy. Z niej to powstały Acta disputationis cum Manete i List, w którym Archelaus uczy Djodora, kapłana, jak ma odpierać zarzuty manichejczyków. Pierwotnie napisane po syryjsku, św. Hieronim czytał przełożone na język grecki przez Hegemona, biskupa chalcedońskiego (S. Hieron. De script. eccl. c. 72. Photii Biblioth. cod. 85); z nich także Sokrates (Hist. eccl. l. 1, c. 22) opowiedział historję Manesa. Lecz oryginał i przekład zaginęły. Zostało się tylko bardzo dawne tłumaczenie łacińskie i fragment grecki u św. Epifanjusza (Haeres. 66, n. 25—32). List, z fragmentem dysputy po łac., wydał najprzód Henryk Walezjusz, w dopiskach do Historji kośc. Sokratesa (Historia eccl. Eusebii Socratis etc.). Zacagni znalazł rękopism prawie całkowity tegoż dawnego przekładu łac., p. t. Thesaurus verus, sive Disputatio habita in Charcar etc. i wydał w Collectanea monumentorum vett. (Romae 1698); powtórzył Gallandi w Bibtioth. Patr. t. III. X. W. K.
