Strona:Zwierzęta, rośliny i minerały w magii miłosnej Indian Jívaro.pdf/10

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

wytłumaczyć się mężowi kobiety i załagodzić sprawę, ale obawiał się jego gwałtownej i agresywnej reakcji. Zwierzył się z tego swojej matce, która, by mu pomóc, nauczyła go pieśni łagodzącej gniew. Miał ją śpiewać przed udaniem się na rozmowę z mężem swej kochanki.
Anent, który śpiewał mężczyzna, przedstawia harmonijne obrazy wzięte ze świata zwierząt. Mówi o tym, jak pisklęta gruchacza siwoskrzydłego (Psophia crepitans Linnaeus, 1758) [rodzina gruchacze – Psophiidae] skupiają się wokół swojej matki, a błyskotki (Geotrygon sp.) [rodzina gołębie – Columbidae] spokojnie chodzą po dnie lasu. Wspomina też o mrówkojadku (Cyclopes didactylus Linnaeus, 1758) [rodzina mrówkojadki – Cyclopedidae] – zwierzęciu znanym wśród Indian ze swego spokoju i opanowania.
Pieśń, według informatora F. Rogalskiego, odniosła skutek i sprawę udało się załagodzić (Rogalski 2011, kontakt osobisty).
Można stosować anenty łagodzące gniew męża kochanki, można też, aby zapobiec takiej konieczności, śpiewać pieśni, które mają sprawić, aby nie zorientował się on, że ktoś ma romans z jego żoną. Ekwadorscy Shuar śpiewają w tym celu pieśni o kankanch, czyli wiju dwuparcu z rodzaju Barydesmus [rodzina Platyrhacidae][1], który idąc nie zostawia śladów, nie wyrządza szkód i łatwo uchodzi uwagi. Według informatora Mader (2004: 69-70), jeśli mężczyzna śpiewa ten anent, to mąż jego kochanki, zastawszy go w swoim domu, zadowoli się jakimkolwiek wyjaśnieniem jego obecności i nie będzie nic podejrzewać. Anent brzmi:
Wij, wij
Osoba, która przybyła nie jest Shuarem
Jest jedynie wijem
(…)
Możesz nazywać go wijem
Jego ślady są niewidoczne
W jego życiu nie ma problemów
Wij, wij (Mader 2004: 70).

Jak widzimy, świat zwierząt zajmuje istotne miejsce w miłosnych anentach Jívarów. W pieśniach tych znajdujemy liczne i celne odniesienia do zwyczajów i behawioru zwierząt, z którymi stykają się Indianie. Zwierzęta są w nich nawet cytowane (np. odgłosy „kirua”, „kunchi, kunchi”). Wszystko to świadczy o tym, że Jívaro posiadają bardzo dobrą znajomość swego środowiska przyrodniczego[2]. Śpiewacy na ogół albo utożsamiają się ze zwierzętami

  1. Za identyfikację (na podstawie wykonanego przeze mnie zdjęcia) rodzaju, do którego należy kankanch, dziękuję Rowlandowi M. Shelley’owi z North Carolina Museum of Natural Sciences.
  2. Jernigan & Dauphiné (2008) w swym artykule pokazują jak dogłębną i precyzyjną wiedzę posiadają Awajún o biologii ptaków, ich zachowaniu i zwyczajach żywieniowych. Wiedza ta dotyczy nie tylko gatunków dużych i mających znaczenie łowieckie, ale też ptaków drobnych.