Ona mu powie, że historya narodu całego w jej zdarzeniach świetlanych, to historya szczytnych uniesień dla Chrystusowej sprawy. Ona dziś temu narodowi przypomni poezyę wieszczą, która wyśpiewana na gęśli Krasińskiego, Mickiewicza wysyłała naród na apostolstwo dla imienia Chrystusowego, wśród zobojętniałej Europy. Ideały zwycięskie z pod Wiednia niechże dziś wszczepią się w serca i programy narodu. A przez zjednoczenie z Eucharystycznym Jezusem niechaj z serc polskich wydobędzie się płomień szczytnych uniesień, który tryumf z pod Wiednia nieraz jeszcze powtórzyć byłyby zdolne.
∗ ∗
∗ |
Ale my zdolni do uniesień nieraz utykamy o brak wytrwałości. Powiedzmy krótko: gdy nam dopisze serce, zawodzi nieraz słaba i niestała wola. Nawet nieraz te same ognie szczególnego porywu, które znaczyły chwałę narodu, zostawiają za sobą ciemny, kopcący dym.
Uniesienia, ofiary następowały zazwyczaj po zaniedbaniach narodowych obowiązków. Były wielkie porywy jednostek, ale brakło karnej organizacyi państwowej, byli wielcy dowódce, ale masom zbywało nieraz na poczuciu jedności; tak to cnota ofiary ukazywała zarazem miejsca niedomagające, nieprzeorane bruzdy, codziennej, żmudnej a wytrwałej pracy w narodowym obowiązku.
Brakowało zawsze dobrej, oddanej a wytrwałej woli. W wychowaniu i odrodzeniu narodowem silna
