W małéj części towarzystw tych czyli Kółek rolniczo-włościańskich, nawet zarządy już się składają z włościan; w większéj części jednakże przewodnictwo spoczywać jeszcze musi w ręku starszéj braci, mianowicie duchownych, dzierżawców lub oficyalistów dworskich.
Towarzystwa te zostają pod opieką tak nazwanego Patrona, t. j. delegata Towarzystwa Centralnego Agronomicznego. Patron stara się o rozwój, ożywienie istniejących kółek, zakłada nowe, nadaje mu kierunek właściwy i kontroluje prawidłowe postępowanie.
Wszystkie kółka rządzą się jednym statutem czyli programem, którego osnowa najlepiéj objaśni czytelnika o celu i zakresie działania tych stowarzyszeń. Program[1] ten bardzo niedługi brzmi jak następuje:
§ I. Zebrania Kółek rolniczo-włościańskich odbywają się co miesiąc, w dniu przez pierwsze zebranie Kółka w ustawach oznaczonym.
§ II. Zadaniem Kółka jest, pouczać członków na zebraniach we wszystkich działach gospodarstwa wiejskiego, która to nauka, ażeby nieprzywykłe do niéj umysły zająć i uwagę ich przez dłuższy czas do przedmiotu przywiązać mogła, ma być w sposób jasny, zrozumiały udzielaną i podnosić się stopniowo. Początkowo wystarczy, jeżeli na posiedzeniach przypomną się członkom prace gospodarcze w porze zebrania przypadające i poda odpowiednie wskazówki do ch łatwiejszego i doskonalszego wykonania służące. I tak weźmy na przykład:
- a) jego urządzenie, aby każda rzecz miała oznaczone miejsce i pewne schronienie przed słońcem i słotą;
- b) obejście się z mierzwą i podanie sposobu jéj przysparzania, przez utrzymanie porządku w podwórzu i usuwanie nieczystości zarażających powietrze;
- c) utrzymanie zboża na śpichlerzu czy sypaniu, jego czyszczenie do siewu, na sprzedaż i t. p.
- a) jéj uprawa;
- b) różne rodzaje mierzwy i właściwe jéj użycie;
- c) wszelkie rodzaje zbóż, traw pastewnych, okopowin, oraz ich zastosowanie do właściwego składu ziemi.
