cudzych także poselstw słuchania y odprawowania, woysk iakich abo żołnierzow zbierania abo przyimowania, My y Potomkowie nasi nic zaczynać y czynić nie mamy, bez rady Rad Koronnych oboyga narodu, spraw Seymowi należących niwczym nie wzruszaiąc. A wszakoż te poselstwa ktoreby się Rzeczypospolitey nie dotykały, a mogły bydź wedle ich czasu y potrzeb odprawowane: tedy te mamy y będziem mogli zawsze odprawować, za wiadomością Panow Rad Koronnych oboyga narodu, ktorzy przy Nas mieszkać będą.
4. O woynie albo ruszeniu pospolitym, nic zaczynać nie mamy, mimo pozwolenie Seymowe wszech Stanow, ani za granice Koronne oboyga narodu Rycerstwa Koronnego woiennym obyczaiem wywodzić żadnym sposobem, ani prośbą naszą Krolewską, ani płaceniem piąci grzywien super hastam, My, y Potomkowie nasi Krolowie Polscy, nie mamy, y słowem naszym Krolewskim przyrzekamy. Wszakże ieślibyśmy za uchwałą Seymową ruszenie pospolite uczynili, iednak nie dłużey mamy dzierżeć poddanych naszych na mieyscu, tam kędy im wiciami ostatecznymi, to iest, listy woiennymi, czas y miejsce, oznaczemy, iedno dwie niedzieli. A ieślibyśmy za pozwoleniem wszech Stanow, za granice poddane swe wywieść chcieli, a oni Nam tego dobrowolnie dozwolili: tedy na każdego zosobna iezdnego, żadney osoby nie wyimuiąc, także y szlachcica pieszego woynę służyć powinnego, powinniśmy im dać niż się z granic ruszemy po piąci grzywien, a nie mamy ich dłużey trzymać na żołdzie tych piąci grzywien, iedno ćwierć roku. Rozdziału żadnego na części woysk, tak wielkiego iako y małego, nie czyniąc między nimi. A ieślibyśmy ich do dwu niedziel nie ruszyli za granice, tedy przy Nas dłużey trwać nie będą powinni. A czasu woyny będziemy potrzeby wszytkie kosztem swym odprawować, iako działa, prochy, puszkarze, draby, y straż wszelaką.
5. Granice Koronne oboyga narodu, y wszystkich Państw do Korony należących, od wtargnienia nieprzyiaciela wszelakiego, obroną opatrować nakładem naszym mamy, y powinni będziemy, y Potomkowie nasi, zostawuiąc kwartę w mocy wedle statutu Polskiego.
6. Często się też to przytrafiać może, iż między tak wielą Senatorow, sentencye, zdania, y rozumienia bydź mogą rożne, a nie na wszem zawzdy zgodne w sprawach wszelakich: przeto My y potomkowie nasi, władzą swą nic konkludować nie mamy, ale się co napilniey starać, abyśmy wszytkie do iedney sentencyi przywieść mogli, uważaiąc wszytkie wywody ich, ktoreby się z prawem, wolnościami pospolitemi, y z więtszym pożytkiem Rzeczyposp: pokazowały, a ktoreby wolnościom, prawom, y swobodom wszystkim Państwom nadanym, przeciwne nie były. A ieślibyśmy ich do iedney a zgodney sentencyi przywieść nie mogli, tedy przy tych konkluzya nasza zostawać ma, ktorzyby się nabliżey ku wolnościom, prawom a zwyczaiom, wedle praw każdey Ziemie, y dobremu R. P. skłaniali, okrom spraw Seymowych, ktore się zwykłym obyczaiem, z wiadomością y przyzwoleniem wszech Stanow odprawować maią. Gdyż to iest rzecz pewna y doświadczona, iż sama iedna Osoba Krolewska, u tak wielkich Państw tego Krolestwa, wszytkim sprawom zdołać nie może, zaczymby y w nierząd, u w niebespieczeństwo Korona wpaść mogła. Przeto ustawiamy, y za wieczne prawo mieć chcemy, aby każdego Seymu Walnego naznaczeni y mianowani byli z Rad Koronnych osob szesnaście, tak z Polski iako y z Litwy, y innych Państw do Korony należących, z wiadomością wszech Stanow, ku innym urzędnikom Koronnym Polskim y Litewskim, ktorzyby przy Nas ustawicznie byli, przestrzegaiąc osoby y dostoieństwa naszego, wolności pospolitey, bez ktorych rady y wiadomości nic My y potomkowie nasi, czynić nie mamy, ani będziemy mogli w sprawach potoczych (nie wzruszaiąc nic Seymowych.) A ci Panowie będą powinni przestrzegać, aby we wszystkich sprawach nic się nie działo contra dignitatem nostram, y przeciw prawu pospolitemu: z czego potym będą powinni respondować na Sejmie Walnym blisko przyszłym. A wszakże każdemu z Panow Rad Senatorow, przyiechać do Nas ilekroć ktory raczy, y obecnie mieszkać, wolno ma bydź, y do tey sprawy, y do każdey inney, iako Rady przypuszczamy, y o wszystkim radzić y wiedzieć powinni będą: także ci Deputaci nic przed żadnym z nich mieć nie będą więcey, okrom tego, iż iuż oni do czasu swego obecnie powinni będą mieszkać przy Nas. Nie zaniechywaiąc obyczaiu starego, opisowania listy naszemi ad Consiliarios absentes, gdy się co takiego trafi: naznaczenie tych Senatorow na Seymie ma bydź zaraz osob 16, na każde pułroka osob 4 ieden z Biskupow, ieden z Woiewod, a dwa z Kasztellanow, a maią iść koleią iako w Radzie siedzą. A ieśliby ktory w swey koleiey zostać niechciał, albo per aliquod legale impedimentum nie mogł, aby sie zaraz temże na Seymie opowiedział, a inszy ex ordine na iego mieysce necessario naznaczony był: a ci maią mieć opatrzenie ze skarbu naszego, y potomkow naszych. Biskupi z Ruskich kraiow, y inni świeckiego stanu Senatorowie, każdy na swe pułroka po piąci set złotych, A panowie duchowni kraiow Polskich tego nie potrzebuią, gdyż są dobrze opatrzeni.
7. Seym Walny Koronny we dwie lecie nadaley ma bydź składan, a gdzieby tego była pilna a gwałtowna potrzeba Rzeczyposp: tedy za radą Panow Rad oboyga Państwa, iako czas y potrzeba Rzeczyposp: przynosić będzie, powinni go składać będziemy. A dłużey go dzierżeć nie mamy, nadaley do sześci niedziel: a przed takowemi Seymy w Polszcze wedle zwyczaiu, a w Litwie wedle Statutu Wielkiego Xięstwa Litewskiego, Seymiki Powiatowe bydź maią, iako w Kole, y w Korczynie, Seymik Głowny bywa, także w Litwie w Wołkowisku Głowny
Strona:Volumina legum T. 2.djvu/152
Ta strona została skorygowana.
