wiem, co jest ludzkość. Ona, istniejąc rzeczywiście, abstrakcją tylko świętą jest, inspirować może i powinna i inspiruje też, ale obowiązywać niema siły. Narody — co innego, te są, te żyją, cierpią, drgają, te, istniejąc prawdziwie, nie już inspirują jako Ludzkość, ale obowiązują rzeczywiście» (List do Dziennika Polskiego)[1]. Za grzech starożytności uważa również dążenie do państwa uniwersalnego, pochłaniającego narodowość.
Obie wypowiedzi pochodzą z różnych epok: pierwsza z czasów po r. 1863, druga — z r. 1849.
§ 8. O ile znaczenie pojęć powyższych można było wyjaśnić na podstawie definicyj, to znaczenie innych terminów i wyrazów uwydatni się drogą rozpatrzenia terenu zastosowania tych terminów. Jak szerokie zastosowanie ma np. słowo rzecz, okazuje się z takich zestawień: 1) «Tłumem, ciałem tem zbiorowem miotać jak wielką rzeczą bez rozumu» (Quidam); 2) «Ramię, rzecz nieodjętę i alabastrowę» (Do Tytusa Maleszewskiego); 3) «Widziadło... już ci skrzepło, w rzecz się ścięło-zbladło» (Do mego brata Ludwika); 4) «Z wysokości dziejów patrzę na rzecz ludzką... jakie zlepki» (To rzecz ludzka); 5) «Czarnoleska rzecz na złotej lutni» (Moja piosenka); 6) «Wolność nie jest rzecz pędząca, jedno pęd pocisku» (Pieśni społecznych cztery stron I); 7) «Bóg osądzi w łasce taką rzeczą, która robakom ujmie wątku nagle» (List); 8) «Świat konkretny jest tylko cieniem rzeczy, dziejących się nad naszą głową»... (Wita Stosa pamięci. IV Chrzciciel).
§ 9. Wyraz otrzymuje pewne nasilenie znaczeniowe, niejako spotęgowanie pierwotnej treści przez zestawienie słów o tem samem znaczeniu i brzmieniu, np.: «upiorowe milczenie milczenia» (Promethidion, Bogumił); «Rzeczy droższe niesiemy od wszech-brylantów — brylantu»
- ↑ C. Norwida: Pisma Zebrane. T. A. 866.
