Strona:Stefan Pawlik - Z naukowej wycieczki Dublańczyków do Wielkopolski.pdf/8

głównie w dolinach rzek, zajmują one 50 do 60% całej powierzchni w powiatach: bydgoskim, czarnkowskim, chodzieskim, wągrowieckim, międzyrzeckim, odolanowskim i wschowskim.
 Ziemie murszaste są przeważnei w szerokiej dolinie Noteci i obszernych, a rozgałęzionych moczarach różnych ramion Obry.
 Właściwie ziemie gliniaste zajmują bardzo małą przestrzeń, z wyjątkiem powiatu inowrocławskiego, krobskiego, odolanowskiego i bukowskiego, w których od 14 do 65% jest ziem gliniastych; dochody tychże obniża w wysokim stopniu niskie położenie. Całe poznańskie charakteryzuje w ogóle małe wzniesienie nad poziom morza, które właśnie wyjaśnia nam potrzebę osuszania lepszych gruntów. Rok rocznie bywają wprawdzie znaczne obszary meliorowane, jednakże pomoc rządu w tym kierunku nie jest zupełną.
 W dolinie Noteci pod Bydgoszczem znajdują się znaczne pokłady torfu i murszu, spoczywające na glince garncarskiej, niebieskim ile, marglu i pokładach okrzemkowych; ziemia tamże jest bardzo złą o wielkiej zawartości żelaza.
 W okolicy północnej Noteci napotykamy pokłady węgla brunatnego w miejscowościach Forduń, Kusowo, Gundacz, Stopce i Brzostowice. W odcinku na południe od Noteci na lewym brzegu tejże znajdują się w oddaleniu 2 mil od łożyska rzeki lekkie piaski o różnej zwięzłości, miejscami lotne, obfitujące w głazy narzutowe, dalej zaś ku południowi lepsze grunta o podlebiu marglowatem. W tej okolicy leży też góra gipsowa w Wapnie. W okolicy Barcina są ziemie glinkowate o podlebiu obfitującem w wapno; podglebie wapienne osiąga znaczną głębokość, co stwierdzają kopalnie wapna w Krotoszynie, Wapieniu i Piechcinie.
 Znana z urodzajności ziemia kujawska jest w powiecie inowrocławskim; w skład tej ziemi wchodzi miałka próchnicowata glina z małą domieszką piasku o podglebiu przeważnie glinkowatem. Ziemia ta jest z natury, szczególniej tam, gdzie podglebie zawiera mało marglu, za mokrą, osuszeniem i rozgałęzioną uprawą buraków cukrowych dopro-