Strona:Stanisław Załęski - Jezuici w Polsce T. 1 Cz. 1.djvu/135

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

W ciągu kursów filozoficznych powtarzały się 3 razy w tydzień „akademie“ zwane także circuli, a w sobotę powtórzenie całotygodniowych wykładów, repetitio sabbathiva, w ten sposób: Wyznaczony przez profesora uczeń zasiadał na katedrze i przejąwszy rolę profesora, wykładał explicabat thesim i bronił jej przed zarzutami, stawianemi przez dwóch oppugnantes. Co miesiąca odbywała się disputatio menstrua z cyklu filozoficznych tez, na którą zapraszano rektora i innych Ojców[1]. Tym sposobem przyszły magister przyzwyczajał się do publicznego wykładu. Na kilka miesięcy przed objęciem urzędu magistra, doświadczony pedagog, zazwyczaj profesor retoryki, wykłada filozofom 3-go roku raz lub dwa razy w tydzień pedagogią, czyta z nimi ex Ratione studiorum i objaśnia reguły profesorów szkół niższych, reguły dla eksternistów, instrukcye daje i przestrogi doświadczeniem zebrane, albo w podręcznikach wychowawczych streszczone. Takich podręczników, w zakonie powszechnie używanych, było kilka. Mianowicie wydane w Rzymie 1625 Protrepticon et Paraensis ad magistros scholarum inferiorum czyli gimnazyów. Napisał je zasłużony historyograf zakonu O. Franciszek Sacchini. Jeszcze sławniejsze, klasyczne iście dzieło pedagogiczne także Jezuity zakonu O. Józefa Jouvency (Iuventii), De ratione discendi et docendi, które z rozkazu kongregacyi XIV przerobione i uzupełnione, ogłoszono drukiem w Florencyi 1703 r. Praktyczną bardzo książeczką jest Instructio prwata scu typus cursus annui pro sex humanioribus classibus austryackiego historyka O. Franciszka Wagnera wydana 1735 r. Każda prawie prowincya miała swój podręcznik pedagogiczny, który przyszli magistrowie wertowali pilnie.
Z tem przygotowaniem młody magister rozpoczynał zawód nauczycielski; zazwyczaj od najniższej klasy infimy postępował z swymi uczniami do gramatyki i syntaksy. Humaniora i retoryka miały zazwyczaj swoich stałych wieloletnich profesorów.

    nie odrywali od studyów innemi zajęciami, jak kazania, missye, przełożeństwa.

  1. Constit IV. 6. Reg. Prof. phil. 20.