Strona:Stanisław Brzozowski - Współczesna powieść polska.djvu/101

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

wie dobrze to ostatnie, natomiast wiedza jego umysłowa o człowieku jest płytsza nie wnika dostatecznie w charakterystykę pojedyńczej postaci. Wydaje mi się jednak, że można tu odnaleźć pewne prawo. Postacie, z któremi wiążą Prusa węzły sympatyi i współczucia są zazwyczaj szczeremi i prostemi naturami. Ale znajdujemy i u niego postacie obchodzące go bardziej intellektualnie, niektóre z nich przeprowadzone są czysto sylwetkowo, jako szkicowe ilustracye wiedzy Prusa o społeczeństwie, jego nieustannych spotrzeżeń i uogólnień. Są jednak i takie, które zajmują go, jak roznamiętniający problem. Taką jest panna Izabella, która świadczy o bardzo dalekich, niekiedy aż »okrutnych« zainteresowaniach psychologicznych autora. Kwestya jej życia erotycznego jest postawiona w sposób śmiały, surowy i pewny. Wokulski przedstawia inną komplikacyę. Tu wsiąkło dużo pierwiastków subjektywnych. Konflikt Wokulskiego i społeczeństwa, to po części konflikt samego Prusa. Gdy się zrozumie miłość Prusa do rozwijającego się życia, zrozumie się jak często