justycyjaryjusz jest nieobecny w sądzie z tego powodu „quia est in negocio domini regis alias fures fugat”. Oprawca więc objeżdżał terytoryjum, dowiadywał się o przestępstwach, słuchał skarg osób poszkodowanych lub donosicieli, i każdego spotkanego przestępcę więził i przed sądem stawiał. Dowodzą nam tej władzy oprawcy także i inne zapiski sądowe z których najważniejsze przytaczamy. I tak pod r. 1385 w księdze sądu ziemskiego Krakowskiego czytamy[1]: S. de S. arestavit Nicolaum et Budconem cum iustitiario, iustitiarius dixit ipsis: veniatis ad iudicium (o co tu chodziło nie wiadomo). Pod r. 1391[2] w księdze sądu grodzkiego Łęczyckiego jest nawet bardzo ciekawa zapiska wykazująca, że oprawcę winna była cała ludność w wykonywaniu tego urzędu wspierać. Podajemy ją w całości: „Item villani de Segrs, quod furem a Circhowski procuratore (castri) reciperunt non ligatum sub equo et ipsum non ligatum usque in Covale deduxerunt et ipsum presentavimus in stubam clavigeris, et claviger cum uxore in domo non erat, et unus iuvenis famulus clavigeri fuit in eadem stuba et eundem famulum misimus ad vicinos, ut convenirent furem ad detinendum, primo secundo tertio et quarto missus, et ipsi vicini non venerunt et quod non venerunt idem fur fugam dedit. Responderunt villani de Covalevicze, quod presentes in domo non fuimus, dum adductus fuit, hoc possumus probare”. Że do oprawcy ze skargą na zbrodniarza trzeba było się udać, świadczy znowu zapiska sądu grodzkiego z r. 1425[3] w słowach: „inculpaverat coram... iustitiario dicto Szestrzenecz”. Schwytanego zbrodniarza albo odstawiał oprawca do więzienia[4], albo też za poręczeniem
