Strona:Paweł Spandowski - Z praktyki spółek wielkopolskich.pdf/35

wych 36 milionów marek, więc jedną dziesiątą tylko. Ponadto jeszcze znaczna część kapitałów obrotowych zapożyczona jest od spółek kredytowych. Spółki kredytowe więc tworzą nietylko najważniejszy i największy odłam organizacyi spółkowej, ale ponadto są podwaliną na której inne rodzaje spółek się opierają. Nie jest to rozwój przypadkowy, lecz celowy. W organizacyi wielkopolskiej nie zakładano spółki niekredytowej nigdy w takiej miejscowości, w którejby już nie istniał poważniejszy bank ludowy.
 Wielkopolskie spółki kredytowe, jako najstarsze i najpoważniejsze, doszły też w rozwoju swym najdalej i tworzą dziś latorośle zupełnie już dojrzałe. Przeszło pół wieku pracy i doświadczeń wypróbowało doskonale zasady i sposoby pracy tych spółek. Podczas gdy u innych spółek wszystko jeszcze jest w pewnym stanie przeobrażania się i tworzenia się, fermenty u spółek kredytowych już wyszumiały i cała materya się wyklarowała. Z tych względów przy tym rodzaju spółek najdłużej zamierzam się zatrzymać i Panom poszczególne sprawy przedstawić dokładniej, gdyż tu możemy się już poszczycić pewnym dorobkiem i pewnym zasobem doświadczenia.
 Przyjrzyjmy się najprzód ludziom, którzy spółkę tworzą i nią kierują. — Spółka opiera się na swych członkach i ich odpowiedzialności. Niemiecka ustawa o spółkach wymaga, by każdy, który korzysta z spółki kredytowej był jej członkiem. A ponieważ zadaniem spółki kredytowej jest udzielanie kredytu, więc każdy, który chce zaciągnąć pożyczkę w spółce, wprzód zostać musi jej czlonkiem. Nie potrzebuje natomiast członkiem być ten, który tylko składa w spółce pieniądze na procent. Ustawa wychodzi z tego założenia, że deponent składając w spółce pieniądze, nie sobie lecz raczej spółce wyświadcza przysługę, nie on z spółki, lecz spółka