Strona:PL Zieliński Rzeczpospolita Rzymska.pdf/488

dowódcą... Tylko? Czyżby takich talentów było zbyt wiele? Bynajmniej. Ale cóż robić, gdy prawa nie pozwalają oddawać władzy wojskowej ludziom prywatnym. I oto Pompejusz poczuł się niepotrzebnym i usuniętym od władzy; jego zaś współzawodnik Krassus dzięki swej sztuce krasomówczej zaćmiewał go coraz bardziej.
 Ale było to zaćmienie tylko chwilowe. Powiedziałem wyżej, że widnokrąg rzymski znacznie się rozjaśnił. Mimo to jedna chmura na nim pozostała: byli to piraci. Tu i owdzie już się z nimi spotykaliśmy; teraz jednak należy o nich pomówić obszerniej.
 W czasach najdawniejszych, o których świadczy Homer, rozbójnictwo morskie uważane było za zajęcie równie dozwolone, jak i handel morski, a może nawet bardziej honorowe: miasta zakładano w pewnem oddaleniu od brzegu morza, aby uniknąć napadów ze strony drapieżników morskich. W czasach historycznych rozkwit nadmorskich republik greckich oswobodził wschodnią część morza Śródziemnego od tej plagi; szczególnie dobroczynna co do skutków była pod tym względem działalność Aten, które w uspokojeniu mórz widziały główny warunek powodzenia swego handlu. Po upadku Aten rolę strażniczki porządku przejęła republika na wyspie Rodos. Ale wskutek wojen Rzymu z Perseuszem i Rodos stracił znaczenie; ponieważ zaś Rzym niedość interesował się sprawami morskiemi, zatem ochrona mórz osłabła, i w drugiej połowie II wieku piraterja nanowo głowę podniosła.
 Nawet i korsarz nie może wiecznie błąkać się po morzu; jemu także są potrzebne gniazda na lądzie, tak dla schroniska jak i dla przechowania nagrabionych skarbów; takie gniazda najdogodniej było zakładać w miejscowościach, gdzie niedostępne góry podchodziły bezpośrednio do brzegu, tworząc między przylądkami liczne i głębokie zatoki. Taka była górzysta Cylicja w południowo-wschodnim kącie Azji Mniejszej, dalej — szczególnie wyspa Kreta, od wieków słynąca korsarstwem. Trzecią również przysposobioną dzielnicą była obecna Dalmacja; ale tu na mo-